Badania profilaktyczne dla mężczyzn po 40 r.ż. – które warto zrobić?

Autorka artykułu: dietetyk Joanna Marciszewska

Pomiędzy 40 a 50 rokiem życia wielu mężczyzn zaczyna bardziej skupiać się na swoim zdrowiu i zastanawiać nad tym, w jaki sposób można o nie zadbać. Jednym z ważniejszych kroków w tym zakresie jest zdecydowanie się na regularne badania kontrolne, które będą dostarczały nam niezbędnych informacji o funkcjonowaniu organizmu. Dzięki wynikom badań mamy możliwość lepszego dostosowania stylu życia do naszych potrzeb i zapobieżenia niektórym poważnym konsekwencjom różnorodnych zaburzeń.

Warto zwrócić uwagę na kluczowe w kwestii zdrowia elementy dnia codziennego i zadbać o swoją dietę, starać się ograniczyć stres oraz wprowadzać regularną aktywność fizyczną. Niekiedy na tym etapie życia, właśnie ze względu na bardziej siedzący tryb życia, z którym wiąże się mniejsze zapotrzebowanie kaloryczne, zaczynamy zmagać się z nadmierną masą ciała.

Co znajdziesz w tym artykule?

• Pomiar masy ciała i pomiar ciśnienia
• Badania krwi i badania specjalistyczne
• Badania z zakresu profilaktyki nowotworu prostaty

Badania profilaktyczne dla mężczyzn – masa ciała i pomiar ciśnienia

Regularne pomiary wagi pozwolą nam na wczesne zauważenie tego problemu i szybką ocenę dokładnych przyczyn takiej zmiany. Pamiętajmy, że nadwaga oraz otyłość to stany predysponujące do rozwoju wielu poważnych chorób, dlatego warto o siebie zadbać i na drodze starań o dłuższe życie w zdrowiu – dążyć do stałego utrzymywania prawidłowej masy ciała.

Kolejnym elementem, który dobrze jest stale kontrolować, jest ciśnienie krwi. Możemy je zmierzyć przy okazji wizyty u lekarza rodzinnego, albo skorzystać z ogólnodostępnych urządzeń, które znajdziemy np. w aptekach. W przypadku, gdy wartość wyniku odbiega od normy, to należy ten fakt skonsultować z lekarzem. Z uwagi na to, że nadciśnienie tętnicze zwykle nie powoduje specyficznych objawów, to najlepszą drogą do bycia w pełni świadomym, czy ten problem nas dotyczy, jest regularna kontrola ciśnienia.

Jakie badanie?	Opis
MASA CIAŁA I OBWÓD PASA   Kilka razy w roku – w szczególności, gdy zauważamy zmiany wizualne	Regularne ważenie się i sprawdzanie obwodu pasa pozwala na stałe kontrolowanie swojej masy ciała. Dzięki świadomości tego, czy jest ona prawidłowa, czy nie, jesteśmy w stanie szybko podjąć kroki, które pomogą nam uniknąć pogłębiania się nadwagi, czy otyłości. Co więcej, takie pomiary będą pomocne we wczesnym zauważaniu niezamierzonej utraty kilogramów, która niekiedy pojawia się w sytuacjach stresowych lub jest jednym z objawów choroby – taką zmianę warto zawsze skonsultować z lekarzem. W przypadku, gdy nasza masa ciała jest zbyt wysoka, to warto dążyć do jej obniżenia, aby nie tylko zadbać o zdrowie, ale również poprawić swoje codzienne samopoczucie.   Jeśli nie mamy własnej wagi, to możemy skorzystać z tych, które są ogólnodostępne. Znajdziemy je m.in. w aptekach, w przychodniach medycznych oraz na siłowniach.
POMIAR CIŚNIENIA KRWI   Wynik < 120/80 mm Hg – zaleca się pomiar co najmniej 1 x na każde 5 latWynik 120–129/80–84 mm Hg – pomiar co najmniej 1 x na 3 lataWynik 130–139/85–89 mm Hg – pomiar co najmniej 1 x w roku Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze powinny wykonywać pomiary częściej, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.	Zauważa się, że aż około 50% osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie jest świadomych jego występowania. Z uwagi na to, że pomiar ciśnienia jest badaniem ogólnodostępnym, łatwym do przeprowadzenia i nieinwazyjnym – warto pamiętać o jego regularnym wykonywaniu i zdawać sobie sprawę z jego wyników. W przypadku zauważenia niepokojącego wzrostu (skurczowe większe/równe 140 mm Hg, rozkurczowe większe/równe 90 mm Hg) – należy skonsultować go z lekarzem, który zaplanuje podjęcie kolejnych kroków. Nieleczone nadciśnienie tętnicze może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, z kolei wprowadzenie zmian stylu życia i farmakoterapii przez osoby cierpiące na tę chorobę daje możliwość zapobieżenia im.   Możesz wykonać to badanie u lekarza rodzinnego. W niektórych przychodniach i aptekach są ogólnodostępne ciśnieniomierze, z których możemy skorzystać przy okazji wizyty.   Ciśnieniomierz domowy: 40 – 200 zł

Badania profilaktyczne dla mężczyzn – badania krwi i badania specjalistyczne

Raz w roku warto wybrać się do lekarza podstawowej opieki, który zleci nam podstawowe badania kontrolne. Wśród tych zalecanych znajdziemy: morfologię krwi, glukozę na czczo, lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy) oraz badanie ogólne moczu. Raz na 3 lata badania krwi dobrze jest rozszerzyć także o jonogram.

Badanie	Opis
MORFOLOGIA KRWI   1x w roku	To badanie jest łatwo dostępne dla każdego z nas – lekarz rodzinny może dać nam na nie skierowanie, a jeśli wolimy zrobić je na własną rękę, to jego cena nas pozytywnie zaskoczy. Morfologia krwi pomaga we wczesnym wykryciu niektórych chorób, w tym tych związanych z przebiegiem stanu zapalnego, białaczki, czy anemii. Z wyniku morfologii krwi obwodowej możemy dowiedzieć się m.in. tego, czy nasza krew zawiera odpowiednią liczbę białych i czerwonych krwinek, czy jest wystarczająco bogata w hemoglobinę oraz czy erytrocyty mają prawidłową budowę. Z uwagi na ogólnodostępność tego badania i bardzo niewielką cenę w przypadku wykonywania go w prywatnych przychodniach, warto zadbać o swoje zdrowie i wprowadzić je do swojego corocznego pakietu badań. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 10 zł
GLUKOZA NA CZCZO   1x w roku	Pomiar glikemii na czczo jest jednym z najważniejszych elementów niezbędnych do wczesnego wykrywania zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Dzięki szybkiemu zauważeniu nieprawidłowego wyniku, możliwa jest szybka reakcja, która poprawi nasze szanse na zapobieżenie lub zahamowanie rozwoju cukrzycy. W dodatku skierowanie na to badanie bez problemu uzyskamy u lekarza rodzinnego, a przy wykonywaniu go w prywatnych laboratoriach zapłacimy za nie naprawdę niewielką kwotę. Osoby, u których występuje stan przedcukrzycowy (ich poziom glukozy na czczo mieści się w zakresie 100-125 mg/dl)  lub cierpią na cukrzycę powinny wykonywać kolejne badania w częstotliwości indywidualnie zaleconej przez lekarza.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 7-10 zł
BADANIE OGÓLNE MOCZU   1 x w roku	Badanie moczu jest bezinwazyjne i wymaga jedynie prawidłowego zebrania próbki moczu oraz dostarczenia jej do laboratorium. Lekarz rodzinny może dać nam na nie skierowanie, a opłaty za jego wykonanie w prywatnych placówkach są bardzo niewielkie. Warto o nim pamiętać, ponieważ regularne wykonywanie tego badania pozwala na wczesne zauważenie wielu nieprawidłowości, takich jak cukrzyca, uszkodzenie nerek, zaburzenie funkcjonowanie wątroby, czy infekcje dróg moczowych.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 10 zł
LIPIDOGRAM   (cholesterol całkowity, cholesterol LDL i HDL, trójglicerydy)   1x na 2 lata Osoby z grupy ryzyka: 1x w roku (otyłość, palenie papierosów, rodzinne obciążenie chorobami sercowo-naczyniowymi)	Regularne wykonywanie badań poziomu lipidów pomoże nam w kontrolowaniu stanu zdrowia i wczesnym wykrywaniu wszystkich alarmujących zmian. Świadomość występowania ewentualnych zaburzeń lipidowych jest dobrą motywacją do rozpoczęcia zdrowszego stylu życia, co może w znaczącym stopniu pomóc nam w osiągnięciu dłuższego życia i zapobieżeniu wielu poważnych chorób. Podwyższony cholesterol LDL, zbyt wysokie stężenie trójglicerydów we krwi, czy za niski poziom cholesterolu HDL powinny być zawsze konsultowane z lekarzem, ponieważ należą do czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 20 – 35 zł
JONOGRAM  poziom elektrolitów we krwi   (potas, sód, magnez, fosfor, wapń)   1 x na 3 lata	Odpowiedni poziom elektrolitów we krwi jest niezbędny do prawidłowej pracy wielu narządów, w tym mięśnia sercowego. Kontrolowanie jonogramu pomaga w szybkim zauważeniu zmian i może dać także odpowiedź na drodze szukania przyczyn niektórych dolegliwości. W przypadku występowania nadciśnienia tętniczego, obrzęków, nieprawidłowej czynności nerek lub zaburzenia pracy serca lekarz może skierować nas na częstsze badanie poziomu elektrolitów. Warto je wykonywać także po przebyciu zatrucia pokarmowego objawiającego się wymiotami lub biegunką.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 8 – 10 zł

Dodatkowo co 3-5 lat zalecane jest USG jamy brzusznej, czyli badanie pozwalające na ocenę budowy i funkcjonowania ważnych organów wewnętrznych, takich jak m.in. wątroba, czy trzustka. Raz na 5 lat rekomendowane jest badanie RTG klatki piersiowej, które umożliwia sprawdzenie nie tylko płuc, ale także serca pod kątem budowy i ewentualnych nienaturalnych zmian.

Po 40 roku życia zaleca się zwiększanie częstotliwości wizyt u okulisty. Poleca się odbycie konsultacji z tym specjalistą co 2 lata, z uwagi na fakt, że wraz z postępującym wiekiem jesteśmy bardziej narażeni na wady wzroku. Ponadto należy rozszerzyć swój dotychczasowy zakres badań o EKG serca, które może przeprowadzić lekarz rodzinny lub kardiolog.

Badanie	Opis
USG jamy brzusznej     1 x na 3-5 lat	Dzięki temu bezbolesnemu badaniu dowiemy się, czy budowa ważnych narządów – wątroby, trzustki, nerek, wątroby, pęcherzyka żółciowego, jest prawidłowa. USG jamy brzusznej pozwala na szybkie wykrycie zmian takich jak kamica nerkowa, kamica żółciowa, stłuszczenie wątroby, czy powiększenie śledziony. Jest także jedną z form diagnostyki nowotworowej i umożliwia zauważenie ewentualnych nieprawidłowości pod postacią guzów, torbieli, czy nowotworów. Do tego badania należy się odpowiednio przygotować, o czym z pewnością poinformuje nas lekarz zlecający badanie. Największą przeszkodą w odczytaniu obrazu z wykonanego USG jamy brzusznej są gazy zgromadzone w jelitach, dlatego należy dążyć do zmniejszenia ich ilości poprzez zastosowanie leków stosowanych przy wzdęciach.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 100 – 130 zł
RTG KLATKI PIERSIOWEJ   1 x na 5 lat (szczególnie palacze)	To badanie jest bardzo szybkie w wykonaniu i pozwala na wczesne zauważenie zmian w obrębie płuc, co może pomóc w szybszej diagnostyce i w efektywniejszym leczeniu chorób tego narządu. Na obrazie RTG klatki piersiowej widoczne jest także serce, dzięki czemu możliwa jest ocena jego budowy i wielkości. Przed wykonaniem tego badania należy mieć pewność, że nie obejmują nas przeciwwskazania (np. ciąża).   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 30 – 40 zł
BADANIE DENTYSTYCZNE   1 x na 6 miesięcy	Poza codziennym dbaniem o higienę jamy ustnej polegającym na kilkukrotnym myciu zębów w ciągu dnia i regularnym czyszczeniu z użyciem nitki dentystycznej, niezbędne jest również odbywanie wizyt kontrolnych u specjalisty. Umawianie się do dentysty raz na pół roku pomoże we wczesnym wykryciu zmian w uzębieniu, co będzie sprzyjało zapobieganiu ich rozwinięciu, które gdy są przez długi czas niezauważone – nierzadko wiążą się z dużym bólem.   Refundacja NFZ: Tak. Wizyta u dentysty może być przeprowadzona bez skierowania od lekarza rodzinnego. Dodatkowo raz w roku w gabinecie dentystycznym realizującym usługi w ramach umowy z NFZ mamy możliwość skorzystania z bezpłatnego zabiegu usuwania kamienia nazębnego Cena (prywatnie): Konsultacja stomatologiczna: ok. 50-100 zł
BADANIE OKULISTYCZNE   1 x na 2 lat   Osoby chorujące na cukrzycę: 1 x w roku	Dzięki regularnym badaniom wzroku możliwe będzie wczesne wykrycie takich wad jak m.in. krótkowzroczność, czy dalekowzroczność. Wiele osób spędza wiele godzin w ciągu dnia przed monitorem, a nierzadko także przed ekranem telefonu. Te elementy stylu życia mogą przyczynić się do zaburzeń widzenia, dlatego warto dbać o regularne badania profilaktyczne u okulisty. Nieleczone wady mogą sprzyjać ich pogłębieniu oraz pogorszyć nasze samopoczucie na co dzień – często bowiem skutkują bólem głowy, zmęczeniem i niechęci do czynności wymagających wytężenia wzroku.   Refundacja NFZ: Tak, ale niezbędne jest skierowanie od lekarza rodzinnego (POZ) Cena (prywatnie): Badanie wzroku u okulisty: 100-170 zł
Badanie EKG serca (elektrokardiogram) 1 x na 3 lata	Badanie EKG jest nieinwazyjne i pomaga w ocenie pracy serca. Dzięki niemu otrzymujemy informację o tym, czy napływ krwi do serca przebiega w prawidłowy sposób oraz czy nie występują u nas zaburzenia takie jak np. zaburzenia rytmu, wady wrodzone. Ogromną zaletą elektrokardiogramu jest to, że trwa nie dłużej niż 5 minut i nie musimy wykonywać go na czczo. Jedynym przygotowaniem jest unikanie intensywnej aktywności fizycznej oraz picia alkoholu na dzień przed badaniem, a na godzinę przed nie jeść obfitych posiłków, nie pić dużej ilości płynów, ani nie palić papierosów. Aby wykonać to badanie w ramach świadczeń NFZ, należy udać się do lekarza rodzinnego – niekiedy w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej jest możliwość wykonania EKG, w innym przypadku otrzymamy od lekarza skierowanie na wizytę u kardiologa. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 20-80 zł

Badania z zakresu profilaktyki nowotworu prostaty

W zakresie profilaktyki nowotworu prostaty, polecane jest rozpoczęcie odbywania regularnych badań proktologicznych (per rectum), które jest bardzo krótkie w przebiegu i niemalże bezbolesne, a pozwala na wczesne wykrywanie wszystkich zmian, co daje szansę na efektywniejsze leczenie. Dodatkowo warto pamiętać o wykonywaniu samobadania jąder, które jest jednym z najważniejszych elementów profilaktyki nowotworu jąder. Pamiętajmy o tym, że 25% zachorowań na tę chorobę obejmuje młodych mężczyzn w wieku 25-44 lat, dlatego zdecydowanie się na regularne przeprowadzenie tego prostego badania może uchronić nas od poważnych konsekwencji wynikających z rozwoju tej choroby bez podejmowania leczenia.

Jakie badanie?	Opis
SAMOBADANIE JĄDER 1x w miesiącu	Jest to najprostsza metoda diagnostyczna, która jest bezbolesna, bezpłatna i możliwa do samodzielnego wykonania. Wprowadzenie nawyku comiesięcznego wykonywania takiego samobadania pomaga w stałym kontrolowaniu swojego zdrowia. Dzięki takiej samodzielnej obserwacji możliwe jest wczesne zauważenie ewentualnych zmian w budowie jąder, co znacznie zwiększa szanse na wyleczenie w przypadku pojawienia się zmian rakowych.  W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zmian lub wystąpienia dolegliwości bólowych, należy skontaktować się z lekarzem POZ lub urologiem w celu wykonania badania USG jąder lub innych dodatkowych badań diagnostycznych. Zaleca się również, aby raz na 3 lata udać się do lekarza, aby to on przeprowadził palpacyjne badanie jąder, nawet jeśli nie dostrzegamy żadnych zmian.
BADANIE PROKTOLOGICZNE (per rectum) 1x na 1-2 lata	To badanie wykonuje się w celu oceny budowy gruczołu krokowego. Jest niezwykle pomocne przy profilaktyce raka prostaty, odbytu i jelita grubego. Co ważne, badanie per rectum pozwala na wykrycie raka prostaty we wczesnym stadium, co znacznie zwiększa szansę na wyleczenie. Do tego badania nie jest konieczne specjalne przygotowanie. Jest ono bezbolesne i bardzo krótkie. Coraz więcej mężczyzn decyduje się na regularne wykonywanie badania per rectum, ponieważ pomimo początkowej niechęci, świadomość tego, jak bardzo może ono pomóc na tle zdrowotnym pomaga w podjęciu decyzji o tej ważnej profilaktyce. Wykonanie badania ułatwia fakt, że może być ono przeprowadzone przez lekarza rodzinnego. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): Wizyta u proktologa: około 150 – 200 zł

Popularne wpisy na blogu:

Bób – właściwości odżywcze i lecznicze bobu
Dieta kopenhaska – zasady i jadłospis na 13 dni
Biegunka – przyczyny, objawy, dieta przy biegunce. Co można jeść przy biegunce?
Dieta na trądzik – co jeść a czego unikać przy trądziku?
Jak zdrowo schudnąć 5 kg? Porady, dieta, jadłospis
Dieta na płaski brzuch — co należy wiedzieć?
Komosa ryżowa przepis z kuchni Dietly – Komosa po meksykańsku z fasolą, awokado i kukurydzą
Czym tak naprawdę są zakwasy? Przyczyny, objawy, sposoby na zakwasy
Dieta wątrobowa – co jeść przy chorobie wątroby?
Dieta trzustkowa – zasady i produkty dozwolone
Kiszonki – zimowe superfoods? Właściwości zdrowotne kiszonych warzyw
Jak oszczędzić na diecie? Czy warto dopłacać za produkty ekologiczne?
Grupa krwi a dieta. Czy dieta zgodna z grupą krwi działa?
Jak zrobić domowy izotonik? Proste przepisy na napój izotoniczny
Przepisy na słone przekąski na imprezę