Jakie badania dla kobiet warto zrobić po 30 roku życia?

Autorka artykułu: dietetyk Joanna Marciszewska

Ten czas w życiu kobiety zwykle obfituje w wiele wyzwań i obowiązków. Ilość wolnego czasu może okazać się dużo mniejsza niż wcześniej z uwagi na sprawy zawodowe, budowanie rodziny, czy wychowywanie dzieci. Mnogość zadań do wykonania każdego dnia może być przyczyną nasilonego stresu i zaniedbywania własnego zdrowia. Pomimo tego, że świadomość tego, jakie badania warto wykonywać i na jakich założeniach warto prowadzić swój styl życia, jest zazwyczaj nieco większa niż u młodszych kobiet, to realizacja tej wiedzy w praktyce jest nierzadko zaniechana.

Aby zmobilizować się do podarowania samemu sobie większej troski, warto pamiętać o tym, że kontrolne badania nie są trudne w wykonaniu i wystarczy poświęcenie niewielkiej ilości czasu każdego roku, aby je wykonać zgodnie z zaleceniami. Co więcej, korzyści płynące z nawyku stałej obserwacji swoich parametrów zdrowotnych są znaczące. Po pierwsze, jeśli w tym wieku wykształcimy w swoim życiu rutynę udawania się na badania kontrolne, to nie będzie dla nas żadną trudnością wykonywanie ich w przyszłości, gdy ich znaczenie jest jeszcze większe z uwagi na wyższe ryzyko wielu chorób w późniejszym wieku. Kolejnym ważnym aspektem jest to, że umożliwimy sobie wczesne wykrywanie wszelkich zmian, które mogą być sygnałem do wprowadzenia modyfikacji w swoim życiu niezbędnych do poprawy zdrowia.

Samodzielne i ginekologiczne badania dla kobiet

Kobiety po 30 roku życia powinny pamiętać o odbywaniu regularnych wizyt u ginekologa, który raz na 3 lata powinien wykonywać każdej z nas cytologię. To badanie pozwala na wczesne wykrycie zmian, nawet zanim zaczną one przybierać charakter rakowy. Z uwagi na to, że jest ono niemalże bezbolesne i wymaga poświęcenia kilku dodatkowych minut w gabinecie ginekologicznym, to warto o nim pamiętać. Dodatkowo co dwa lata dobrze jest udać się na USG ginekologiczne, które umożliwia zauważenie nieprawidłowości w budowie układu rozrodczego i może być pomocne w diagnostyce związanej np. z nieregularnym miesiączkowaniem. Badaniem, o którym w szczególności warto pamiętać jest samobadanie piersi. Zaleca się wykonywanie go raz w miesiącu i warto je planować na czas na około tydzień po zakończonym miesiączkowaniu. Ta forma profilaktyki jest nie tylko bezpłatna i bezbolesna, ale również skuteczna w wykrywaniu bardzo wczesnych zmian w obrębie piersi.

Jakie badanie?	Opis
SAMOBADANIE PIERSI 1x w miesiącu Najlepiej około tydzień po rozpoczętej miesiączce	Samobadanie piersi jest bezbolesne, bezpłatne i bardzo pomocne w zachowaniu zdrowia, ponieważ pozwala na wczesne wykrywanie ewentualnych zmian w obrębie piersi. Warto wykształcić w sobie nawyk wykonywania go raz w miesiącu i potraktować je jako formę dbania o siebie. Poza samobadaniem zaleca się, aby raz w roku dodatkowo poprosić ginekologa o wykonanie badania palpacyjnego. W przypadku osób w grupie wysokiego ryzyka nowotworu piersi (np. z uwagi na bliskie pokrewieństwo osoby chorującej), należy omówić z ginekologiem indywidualnie częstotliwość i rodzaj dodatkowych badań profilaktycznych. Zaleca się również, aby raz na 3 lata udać się do lekarza, aby to on przeprowadził palpacyjne badanie piersi, nawet jeśli nie dostrzegamy żadnych zmian.
CYTOLOGIA Raz na 3 lata	Cytologia jest bezbolesna i trwa tylko kilka minut, z kolei wczesne wykrycie raka szyjki macicy pomaga w osiągnięciu pełnego wyleczenia. Warto dbać o regularność wykonywania tego badania, ponieważ pozwala ono na szybkie zauważenie zmian, które jeszcze nie mają charakteru rakowego. Po 30 roku życia zaleca się wykonywanie cytologii raz na 3 lata lub testu hrHPV raz na 5 lat. Refundacja NFZ: Tak Kto może wykonać? Ginekolog lub położna Podstawowej Opieki Zdrowotnej przyjmując w ramach umowy z NFZ. Cena (prywatnie): 30-40 zł
USG ginekologiczne   1 x na 2 lata	To badanie nie jest inwazyjne i zwykle jest niemalże bezbolesne, dlatego warto podejmować się go regularnie w trosce o swoje zdrowie. USG ginekologiczne jest ważnym elementem diagnostyki zaburzeń funkcjonowania układu rozrodczego, takich jak nieprawidłowa budowa narządów płciowych, występowanie torbieli. Jest również pomocne we wczesnym wykrywaniu zmian nowotworowych. Dzięki regularnemu wykonywaniu USG ginekologicznego umożliwiamy sobie zwiększenie świadomości o stanie naszego zdrowia i dajemy sobie szansę na szybszą reakcję w przypadku jego pogorszenia, co jest niezwykle ważne na drodze do pełnego wyleczenia. W przypadku nieregularnego cyklu, bolesnych miesiączek lub innych dolegliwości lekarz może zalecić częstsze wykonywanie tego rodzaju USG. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 100 – 200 zł

Badania dla kobiet – badania krwi

Dodatkowo raz w roku warto wybrać się na badania krwi. Spośród tych, które dobrze jest wykonywać z taką regularnością wyróżniamy: morfologię krwi, glukozę na czczo, lipidogram (cholesterol całkowity, LDL, HDL oraz trójglicerydy) i jonogram. Korzystając z okazji wizyty w punkcie pobrań, możemy zabrać ze sobą próbkę moczu, ponieważ badanie moczu również zaleca się wykonywać każdego roku.

Badanie	Opis
MORFOLOGIA KRWI   1x w roku	To badanie jest łatwo dostępne dla każdego z nas – lekarz rodzinny może dać nam na nie skierowanie, a jeśli wolimy zrobić je na własną rękę, to jego cena nas pozytywnie zaskoczy. Morfologia krwi pomaga we wczesnym wykryciu niektórych chorób, w tym tych związanych z przebiegiem stanu zapalnego, białaczki, czy anemii. Z wyniku morfologii krwi obwodowej możemy dowiedzieć się m.in. tego, czy nasza krew zawiera odpowiednią liczbę białych i czerwonych krwinek, czy jest wystarczająco bogata w hemoglobinę oraz czy erytrocyty mają prawidłową budowę. Z uwagi na ogólnodostępność tego badania i bardzo niewielką cenę w przypadku wykonywania go w prywatnych przychodniach, warto zadbać o swoje zdrowie i wprowadzić je do swojego corocznego pakietu badań. Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 10 zł
GLUKOZA NA CZCZO   1x w roku	Pomiar glikemii na czczo jest jednym z najważniejszych elementów niezbędnych do wczesnego wykrywania zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Dzięki szybkiemu zauważeniu nieprawidłowego wyniku, możliwa jest szybka reakcja, która poprawi nasze szanse na zapobieżenie lub zahamowanie rozwoju cukrzycy. W dodatku skierowanie na to badanie bez problemu uzyskamy u lekarza rodzinnego, a przy wykonywaniu go w prywatnych laboratoriach zapłacimy za nie naprawdę niewielką kwotę. Osoby, u których występuje stan przedcukrzycowy (ich poziom glukozy na czczo mieści się w zakresie 100-125 mg/dl)  lub cierpią na cukrzycę powinny wykonywać kolejne badania w częstotliwości indywidualnie zaleconej przez lekarza.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 7-10 zł
BADANIE OGÓLNE MOCZU   1 x w roku	Badanie moczu jest bezinwazyjne i wymaga jedynie prawidłowego zebrania próbki moczu oraz dostarczenia jej do laboratorium. Lekarz rodzinny może dać nam na nie skierowanie, a opłaty za jego wykonanie w prywatnych placówkach są bardzo niewielkie. Warto o nim pamiętać, ponieważ regularne wykonywanie tego badania pozwala na wczesne zauważenie wielu nieprawidłowości, takich jak cukrzyca, uszkodzenie nerek, zaburzenie funkcjonowanie wątroby, czy infekcje dróg moczowych.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 10 zł
LIPIDOGRAM   (cholesterol całkowity, cholesterol LDL i HDL, trójglicerydy)   1x na 3-5 lat	Regularne wykonywanie badań poziomu lipidów pomoże nam w kontrolowaniu stanu zdrowia i wczesnym wykrywaniu wszystkich alarmujących zmian. Świadomość występowania ewentualnych zaburzeń lipidowych jest dobrą motywacją do rozpoczęcia zdrowszego stylu życia, co może w znaczącym stopniu pomóc nam w osiągnięciu dłuższego życia i zapobieżeniu wielu poważnych chorób. Podwyższony cholesterol LDL, zbyt wysokie stężenie trójglicerydów we krwi, czy za niski poziom cholesterolu HDL powinny być zawsze konsultowane z lekarzem, ponieważ należą do czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 20 – 35 zł
JONOGRAM  poziom elektrolitów we krwi   (potas, sód, magnez, fosfor, wapń)   1 x na 3 lata	Odpowiedni poziom elektrolitów we krwi jest niezbędny do prawidłowej pracy wielu narządów, w tym mięśnia sercowego. Kontrolowanie jonogramu pomaga w szybkim zauważeniu zmian i może dać także odpowiedź na drodze szukania przyczyn niektórych dolegliwości. W przypadku występowania nadciśnienia tętniczego, obrzęków, nieprawidłowej czynności nerek lub zaburzenia pracy serca lekarz może skierować nas na częstsze badanie poziomu elektrolitów. Warto je wykonywać także po przebyciu zatrucia pokarmowego objawiającego się wymiotami lub biegunką.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 8 – 10 zł

Ważne badania dla kobiet

Nie zapominajmy o badaniach, które nie wymagają udawania się do punktu pobrań i mogą być wykonywane nawet w domu. Mowa o pomiarach masy ciała oraz ciśnienia tętniczego – warto korzystać z okazji, podczas których możemy sprawdzić te parametry, bowiem szybka reakcja na niezaplanowany wzrost wagi lub zmiana stylu życia przy początkowym stadium nadciśnienia tętniczego może dać rewelacyjne rezultaty.

Jakie badanie?	Opis
MASA CIAŁA I OBWÓD PASA   Kilka razy w roku – w szczególności, gdy zauważamy zmiany wizualne	Regularne ważenie się i sprawdzanie obwodu pasa pozwala na stałe kontrolowanie swojej masy ciała. Dzięki świadomości tego, czy jest ona prawidłowa, czy nie, jesteśmy w stanie szybko podjąć kroki, które pomogą nam uniknąć pogłębiania się nadwagi, czy otyłości. Co więcej, takie pomiary będą pomocne we wczesnym zauważaniu niezamierzonej utraty kilogramów, która niekiedy pojawia się w sytuacjach stresowych lub jest jednym z objawów choroby – taką zmianę warto zawsze skonsultować z lekarzem. W przypadku, gdy nasza masa ciała jest zbyt wysoka, to warto dążyć do jej obniżenia, aby nie tylko zadbać o zdrowie, ale również poprawić swoje codzienne samopoczucie.   Jeśli nie mamy własnej wagi, to możemy skorzystać z tych, które są ogólnodostępne. Znajdziemy je m.in. w aptekach, w przychodniach medycznych oraz na siłowniach.
POMIAR CIŚNIENIA KRWI   Wynik < 120/80 mm Hg – zaleca się pomiar co najmniej 1 x na każde 5 latWynik 120–129/80–84 mm Hg – pomiar co najmniej 1 x na 3 lataWynik 130–139/85–89 mm Hg – pomiar co najmniej 1 x w roku Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze powinny wykonywać pomiary częściej, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.	Zauważa się, że aż około 50% osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie jest świadomych jego występowania. Z uwagi na to, że pomiar ciśnienia jest badaniem ogólnodostępnym, łatwym do przeprowadzenia i nieinwazyjnym – warto pamiętać o jego regularnym wykonywaniu i zdawać sobie sprawę z jego wyników. W przypadku zauważenia niepokojącego wzrostu (skurczowe większe/równe 140 mm Hg, rozkurczowe większe/równe 90 mm Hg) – należy skonsultować go z lekarzem, który zaplanuje podjęcie kolejnych kroków. Nieleczone nadciśnienie tętnicze może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, z kolei wprowadzenie zmian stylu życia i farmakoterapii przez osoby cierpiące na tę chorobę daje możliwość zapobieżenia im.   Możesz wykonać to badanie u lekarza rodzinnego. W niektórych przychodniach i aptekach są ogólnodostępne ciśnieniomierze, z których możemy skorzystać przy okazji wizyty.   Ciśnieniomierz domowy: 40 – 200 zł

Raz na 3-5 lat zaleca się wykonywanie USG jamy brzusznej, czyli badania, które daje nam obraz budowy najważniejszych organów. Co 5 lat dobrze jest wykonywać RTG płuc, dzięki któremu otrzymamy informację czy płuca i serce nie są objęte nieprawidłowościami. Aby nie zaniedbać swojego wzroku zachęcamy do odbywania kontrolnych wizyt u okulisty min. co 5 lat, a w dbałości o piękne uzębienie – u dentysty co 6 miesięcy. Największą motywacją do pamiętania o badaniach profilaktycznych jest świadomość, że to właśnie one mogą pomóc nam w utrzymaniu zdrowia, które w dobie częstego stresu oraz natłoku obowiązków może być narażone na niekorzystne zmiany – pamiętajmy, że wielu z nim możemy zapobiec!

Badanie	Opis
USG jamy brzusznej     1 x na 3-5 lat	Dzięki temu bezbolesnemu badaniu dowiemy się, czy budowa ważnych narządów – wątroby, trzustki, nerek, wątroby, pęcherzyka żółciowego, jest prawidłowa. USG jamy brzusznej pozwala na szybkie wykrycie zmian takich jak kamica nerkowa, kamica żółciowa, stłuszczenie wątroby, czy powiększenie śledziony. Jest także jedną z form diagnostyki nowotworowej i umożliwia zauważenie ewentualnych nieprawidłowości pod postacią guzów, torbieli, czy nowotworów. Do tego badania należy się odpowiednio przygotować, o czym z pewnością poinformuje nas lekarz zlecający badanie. Największą przeszkodą w odczytaniu obrazu z wykonanego USG jamy brzusznej są gazy zgromadzone w jelitach, dlatego należy dążyć do zmniejszenia ich ilości poprzez zastosowanie leków stosowanych przy wzdęciach.   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 100 – 130 zł
RTG KLATKI PIERSIOWEJ   1 x na 5 lat (szczególnie palacze)	To badanie jest bardzo szybkie w wykonaniu i pozwala na wczesne zauważenie zmian w obrębie płuc, co może pomóc w szybszej diagnostyce i w efektywniejszym leczeniu chorób tego narządu. Na obrazie RTG klatki piersiowej widoczne jest także serce, dzięki czemu możliwa jest ocena jego budowy i wielkości. Przed wykonaniem tego badania należy mieć pewność, że nie obejmują nas przeciwwskazania (np. ciąża).   Refundacja NFZ: Tak Cena (prywatnie): 30 – 40 zł
BADANIE DENTYSTYCZNE   1 x na 6 miesięcy	Poza codziennym dbaniem o higienę jamy ustnej polegającym na kilkukrotnym myciu zębów w ciągu dnia i regularnym czyszczeniu z użyciem nitki dentystycznej, niezbędne jest również odbywanie wizyt kontrolnych u specjalisty. Umawianie się do dentysty raz na pół roku pomoże we wczesnym wykryciu zmian w uzębieniu, co będzie sprzyjało zapobieganiu ich rozwinięciu, które gdy są przez długi czas niezauważone – nierzadko wiążą się z dużym bólem.   Refundacja NFZ: Tak. Wizyta u dentysty może być przeprowadzona bez skierowania od lekarza rodzinnego. Dodatkowo raz w roku w gabinecie dentystycznym realizującym usługi w ramach umowy z NFZ mamy możliwość skorzystania z bezpłatnego zabiegu usuwania kamienia nazębnego Cena (prywatnie): Konsultacja stomatologiczna: ok. 50-100 zł
BADANIE OKULISTYCZNE   1 x na 5 lat U osób pracujących przy monitorach: 1 x na 4 lata Przy wadzie wzroku: 1 x na 2 lata Osoby chorujące na cukrzycę: 1 x w roku	Dzięki regularnym badaniom wzroku możliwe będzie wczesne wykrycie takich wad jak m.in. krótkowzroczność, czy dalekowzroczność. Wiele osób spędza wiele godzin w ciągu dnia przed monitorem, a nierzadko także przed ekranem telefonu. Te elementy stylu życia mogą przyczynić się do zaburzeń widzenia, dlatego warto dbać o regularne badania profilaktyczne u okulisty. Nieleczone wady mogą sprzyjać ich pogłębieniu oraz pogorszyć nasze samopoczucie na co dzień – często bowiem skutkują bólem głowy, zmęczeniem i niechęci do czynności wymagających wytężenia wzroku.   Refundacja NFZ: Tak, ale niezbędne jest skierowanie od lekarza rodzinnego (POZ) Cena (prywatnie): Badanie wzroku u okulisty: 100-170 zł
Badanie przesiewowe w kierunku wirusa HIV	W Polsce wykonuje się najmniej badań przesiewowych w kierunku wirusa HIV (ok. 10% średniej pozostałych krajów UE). Konsekwencją jest fakt, że znaczna część zachorowań jest diagnozowana już po rozwinięciu AIDS, co znacznie zmniejsza efektywność leczenia. Wyniki standardowego testu przesiewowego mają wartość diagnostyczną, gdy są wykonane co najmniej po 12 tygodniach od ryzykownej ekspozycji (np. współżycie bez prezerwatywy, kontakt z krwią, wykonywanie tatuażu). W przypadku wystąpienia bardzo ryzykownej sytuacji należy od razu zgłosić się do szpitala z oddziałem zakaźnym, w którym lekarz zdecyduje o dalszych krokach.   Refundacja NFZ: Tak – bez skierowania https://aids.gov.pl/pkd/ – lista miejsc, których test można zrobić bez skierowania, bezpłatnie i anonimowo Cena (prywatnie): Badanie przeciwciał anty-HIV: 30-40 zł

Popularne wpisy na blogu:

Co jeść na rowerze? Dieta rowerzysty
Szybki obiad wegetariański – przepisy z kuchni świata
Jak przebiega trawienie posiłku w praktyce? Czy picie wody rozwadnia enzymy?
Co to superfoods i czy warto je jeść?
Zdrowe kanapki – czy mogą być codziennym elementem diety?
Lista badań kontrolnych, które warto zrobić
Jak przygotować się do szczepienia na koronawirusa?
Jakie badania warto wykonać? Lista badań dla mężczyzn po 50 r.ż.
Jakie badania warto wykonać? Lista badań dla kobiet po 50 r.ż.
Badania profilaktyczne dla mężczyzn po 40 r.ż. – które warto zrobić?
Jakie badania profilaktyczne dla kobiet warto zrobić po 40 roku życia?
Jakie badania dla kobiet warto zrobić po 30 roku życia?
Jakie badania kontrolne warto zrobić po 30? Badania profilaktyczne dla mężczyzn
Badania dla mężczyzn 20-30 r.ż. – Jakie badania krwi wykonać przed 30-stką?
Jakie badania kontrolne wykonać przed 30-stką? Zalecenia dla kobiet 20-30 r.ż.