Dieta keto a cukrzyca – ważne informacje w pigułce

Połączenie diety keto z cukrzycą budzi wiele pytań, zwłaszcza dotyczących bezpieczeństwa. Choć ten model żywienia może pomóc w stabilizacji poziomu cukru we krwi, niesie ze sobą również ryzyko, np. hipoglikemii. Dlatego niezbędna jest wiedza i ścisła współpraca z lekarzem. Przeczytaj i dowiedz się, na co zwrócić szczególną uwagę.

Dieta ketogeniczna a cukrzyca – najważniejsze informacje

Dieta ketogeniczna (keto) to sposób żywienia polegający na radykalnym ograniczeniu węglowodanów na rzecz tłuszczów. Główny mechanizm działania diety keto jest prosty – niska podaż węglowodanów prowadzi do obniżenia poziomu glukozy we krwi.

Korzyści diety ketogenicznej dla diabetyków

Najważniejszą korzyścią dla diabetyków jest stabilizacja poziomu glukozy we krwi.

Korzyści płynące z diety keto wykraczają jednak poza samą kontrolę glikemii i obejmują inne ważne aspekty zdrowia metabolicznego:

• Poprawa profilu lipidowego – często obserwuje się obniżenie poziomu trójglicerydów i podniesienie stężenia cholesterolu HDL (przeczytaj również nasz artykuł: Dieta keto a cholesterol)
• Redukcja masy ciała – będąca częstym i pożądanym efektem tego sposobu żywienia.
• Zmniejszenie stanów zapalnych – co jest istotne w prewencji długoterminowych powikłań cukrzycowych.
• Poprawa samopoczucia – wielu pacjentów zgłasza wyższy poziom energii i lepszą koncentrację.

Jak dieta keto wpływa na insulinooporność?

Insulinooporność, czyli zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insuliny, leży u podstaw cukrzycy typu 2. Głównym mechanizmem, dzięki któremu dieta keto poprawia insulinowrażliwość, jest stabilizacja i obniżenie poziomu insuliny na czczo.

Zalecenia dietetyczne dla diabetyków na diecie ketogenicznej

Dieta ketogeniczna w cukrzycy opiera się na kilku podstawowych zasadach:

• Bilans makroskładników – dzienne spożycie kalorii powinno pochodzić w 70-80% z tłuszczów, 15-25% z białka i tylko 5-10% z węglowodanów (zwykle 20-50 g).
• Wybór zdrowych tłuszczów – fundamentem są awokado, oliwę z oliwek, orzechy i tłuste ryby.
• Nawodnienie i elektrolity – niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie i suplementację elektrolitów, zwłaszcza w początkowej fazie diety.
• Ostatni posiłek – warto zadbać, aby był lekkostrawny i bogaty w białko oraz zdrowe tłuszcze, aby zapewnić stabilny poziom cukru w nocy.

Podstawą jadłospisu powinny być produkty naturalne i jak najmniej przetworzone, ze szczególnym uwzględnieniem niskowęglowodanowych warzyw, dostarczających błonnika, witamin i minerałów.

Co powinno się jeść na diecie keto w cukrzycy?

Jadłospis diabetyka na diecie ketogenicznej powinien opierać się na produktach bogatych w zdrowe tłuszcze i z umiarkowaną zawartością białka. Oto podstawowe grupy dozwolonych produktów:

• Mięso i ryby: drób, wołowina, wieprzowina, a także tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela czy sardynki, bogate w kwasy omega-3.
• Jaja: stanowią doskonałe źródło białka i tłuszczu.
• Zdrowe tłuszcze: oliwa z oliwek, olej kokosowy, awokado, masło klarowane.
• Warzywa niskowęglowodanowe: Szpinak, brokuły, kalafior, jarmuż, sałata, ogórki, papryka.
• Nabiał wysokotłuszczowy: tłuste sery (np. cheddar, gouda, mozzarella), śmietana 30-36%, pełnotłusty twaróg.
• Orzechy i nasiona: migdały, orzechy włoskie, nasiona chia, siemię lniane (w umiarkowanych ilościach).
• Owoce niskowęglowodanowe: owoce jagodowe, takie jak maliny, truskawki i borówki, spożywane w niewielkich porcjach.

Jakich produktów diety keto należy unikać, chorując na cukrzycę?

Aby utrzymać stan ketozy i stabilny poziom glikemii, diabetycy muszą wyeliminować ze swojego jadłospisu produkty bogate w węglowodany. Na czarnej liście znajdują się przede wszystkim:

• Cukier i słodycze: wszelkie słodzone napoje, soki owocowe, ciasta, cukierki i produkty z dodatkiem cukru.
• Produkty zbożowe: chleb, makarony, ryż, kasze, płatki śniadaniowe, produkty z białej mąki.
• Warzywa skrobiowe: ziemniaki, bataty, kukurydza, groszek.
• Większość owoców: banany, winogrona, mango i inne owoce o wysokiej zawartości cukru.
• Rośliny strączkowe: fasola, ciecierzyca, soczewica.
• Żywność wysokoprzetworzona: fast foody, gotowe dania, przetworzone przekąski, które często zawierają ukryte cukry i niezdrowe tłuszcze trans.
• Alkohol: szczególnie słodkie wina, piwo i drinki, które mogą gwałtownie podnosić poziom cukru i przerywać ketozę.

Dieta keto a hipoglikemia — ryzyko i objawy

Jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla diabetyków na diecie ketogenicznej jest hipoglikemia (niedocukrzenie).

Typowe objawy hipoglikemii to:

• drżenie rąk,
• nadmierne pocenie się,
• silne uczucie głodu,
• osłabienie i zawroty głowy.

W cięższych przypadkach może dojść do zaburzeń koncentracji, dezorientacji, a nawet utraty przytomności.

Ryzyko kwasicy ketonowej u diabetyków

Ważne jest, aby wyraźnie odróżnić fizjologiczną ketozę odżywczą od zagrażającej życiu cukrzycowej kwasicy ketonowej (diabetic ketoacidosis, DKA). Pomimo tego, że oba stany wiążą się z produkcją ciał ketonowych, ich mechanizmy, skutki i podłoże są fundamentalnie różne.

Cecha	Ketoza odżywcza	Cukrzycowa kwasica ketonowa (DKA)
Charakter	Kontrolowany proces fizjologiczny	Stan patologiczny, zagrożenie życia
Poziom ketonów	Umiarkowany	Bardzo wysoki, niekontrolowany
Główna przyczyna	Ograniczenie węglowodanów w diecie	Głęboki niedobór insuliny
Wpływ na pH krwi	Brak znaczącego wpływu	Niebezpieczne zakwaszenie (kwasica)
Występowanie	Cel diety ketogenicznej	Głównie u osób z cukrzycą typu 1

Monitorowanie glikemii na diecie ketogenicznej

Regularne monitorowanie glikemii jest niezbędne dla bezpieczeństwa diabetyka na diecie ketogenicznej. Warto również monitorować poziom ciał ketonowych we krwi lub moczu, aby mieć pewność, że organizm znajduje się w stanie ketozy odżywczej.