Jak rozmawiać z dzieckiem o nadwadze i otyłości?

Nadwaga i otyłość u dzieci może zaburzyć ich prawidłowy rozwój oraz zwiększać ryzyko występowania zaburzeń metabolicznych i psychicznych. Kwestia poruszenia tego tematu z dzieckiem może okazać się problematyczna i trudna. W dzisiejszym artykule postaramy się przedstawić 10 wskazówek na to, jak rozmawiać z dzieckiem na temat znaczenia utrzymania prawidłowej masy ciała w taki sposób, aby nasze pociechy czuły się akceptowane, zmotywowane i chętne do podjęcia zmian w kierunku swojego zdrowia.

Spis treści:

• 10 wskazówek jak rozmawiać z dzieckiem o nadwadze i otyłości
• Temat wagi – podejdź do tego swobodnie
• Wsłuchaj się w to, co mówi dziecko
• Wprowadź pozytywną motywację
• Pozytywne skojarzenia – mów o zdrowiu
• Nie dziel jedzenia na dobre i zakazane
• Świeć dobrym przykładem – wprowadź zasady żywieniowe dla całej rodziny
• Wprowadź uważne jedzenie
• Bądź przykładem – mów o sobie dobrze
• Zadbaj o zdrowy sen dziecka i zniweluj stres
• Chwal swoje dziecko za każdy dobry wybór

10 wskazówek jak rozmawiać z dzieckiem o nadwadze i otyłości

Temat wagi – podejdź do tego swobodnie

Jeśli zdarzy się, że dziecko samo z siebie do nas przyjdzie i zechce poważnie porozmawiać na jakikolwiek temat, również ten dotyczący swojej wagi – super. Wtedy jak najbardziej postarajmy się podjąć temat w takiej narracji. Psychologowie dziecięcy uważają, że w większości przypadków dzieciom bardzo podoba się, kiedy czują, że mogą pokierować rozmową. 

Jeśli jednak rozmowa o zdrowiu i wadze odbywa się z naszej inicjatywy, powinna być naturalnie “wpleciona” w konwersację. Oznacza to tyle, że ten temat może pojawiać się w “kawałkach”, przy okazji śniadania, spaceru, zakupów. Kiedy dzieci nie odczuwają presji, jest bardziej prawdopodobne, że poczują się swobodnie rozmawiając z nami.

Wsłuchaj się w to, co mówi dziecko

Kiedy dziecko wyraża niepokój lub niezadowolenie związane ze swoim wyglądem (w tym masą ciała), jako pierwsze może przyjść nam do głowy uspokojenie dziecka zapewnieniem typu “każdy jest inny” czy “jesteś piękna taka, jaka jesteś” itp. Badanie przeprowadzone przez szkolnego psychologa i neuropsychologa Sanama Hafeeza sugeruje, że takiego typu zapewnienia mogą wydać się nieszczere i poniekąd “fałszywe” dzieciom, które mają problem z obniżoną samooceną.

Warto więc z pełną uwagą wysłuchać, co mówi nam dziecko, a następnie ze spokojem zadawać więcej pytań. Jest to najlepszy sposób na to, żeby pokierować rozmową, oraz może wskazać nam inne problemy trapiące nasze dziecko. Być może ktoś wyśmiewa się z niego w szkole lub w internecie, komentując jego zdjęcia? Zadawaj pytania typu: “Dlaczego czujesz, że coś jest nie tak z Twoją wagą?”, “Co sprawiło, że poczułeś/poczułaś się ze sobą gorzej?”. Bardzo często dzieje się tak, że dzieci same z siebie nie mówią o tym co je trapi, dopóki ich nie zapytamy. Dobrze jest również zapytać dziecko, co jego zdaniem może sprawić, że poczułoby się lepiej, np.: “Jak sądzisz, co możemy zrobić, żeby poprawić Twoje zdrowie i samopoczucie?” itp.

Wprowadź pozytywną motywację

Motywowanie strachem nie jest dobrym pomysłem. Nawet pełna miłości i zaangażowania rozmowa o tym, jakie straszne konsekwencje zdrowotne mogą wystąpić, jeśli nie zadbamy o zdrową masę ciała – na dłuższą metę przynosi jedynie szkody. Badania Amerykańskiej Akademii Pediatrii (AAP) udowadniają, że motywowanie poprzez przedstawianie jedynie negatywnych konsekwencji określonego zachowania lub czynnika wśród dzieci (np. jedzenia wysoko przetworzonej żywności typu fast-food), skutkuje u dziecka głównie pogorszeniem samopoczucia oraz poczuciem winy.

Dodatkowo przyczynia się to do zwiększania ryzyka nadwagi, otyłości oraz zaburzeń odżywiania w późniejszych okresach życia. Dlatego, zamiast mówić: “Nie kupię Ci chipsów, bo to sam syf i zaraz będziesz mieć cukrzycę.”, powiedzmy np.: “Dzisiaj zamiast chipsów spróbujemy zrobić frytki z warzyw, które mają dużo witamin, dzięki którym będziemy silni i zdrowi, a do tego będą kolorowe i pyszne! Co Ty na to?”.

Pozytywne skojarzenia – mów o zdrowiu

Bardzo często zdarza się, że skupiamy się na wadze, na liczbie, na centylu. Są to oczywiście bardzo ważne miary i wskaźniki tego, czy mamy do czynienia z nieprawidłową masą ciała u naszej pociechy. Jednak kiedy rozmawiamy o komunikacji z dzieckiem, ważne jest, aby skoncentrować się na zachowaniach, pomagających wytworzyć tzw. “pozytywne skojarzenia”. Jak to zrobić? Najlepiej rozpocząć od wprowadzania w życie dziecka zmian, które prowadzą do pożądanego rezultatu, w tym wypadku – zdrowszej wagi ciała. Spróbujmy zainicjować rozmowę o niesamowitych efektach, jakie da nam surówka z marchewki (świetny wzrok) albo szpinak dodany do kanapki (siła i energia do biegania) czy jazda na rowerze (silne mięśnie i wzrost endorfin) itd.

Nie dziel jedzenia na dobre i zakazane

W punkcie 4 pisaliśmy o pozytywnych skojarzeniach. Są one bardzo ważne, szczególnie w przypadku kształtowania światopoglądu, pewności siebie i zdrowych nawyków u dzieci. Nie od dziś wiadomo, że określenie jakiegokolwiek jedzenia jako “zakazane”, skutkuje większą chęcią jego spróbowania i kreuje tzw. “negatywne skojarzenia” z żywnością “dozwoloną”. No i najważniejsze- wszystko jest dla ludzi, jeśli występuje w naszym żywieniu w umiarze i jest zaplanowane z głową. Tak naprawdę wszystko w nadmiarze spowoduje tycie, jeśli kaloryczność diety będzie za duża (nawet sałatki owocowe), lub utratę kilogramów, jeśli ogólny bilans kaloryczny będzie mniejszy niż wynosi nasze dzienne zapotrzebowanie (nawet jedząc loda czy batonika). Warto skonsultować się z dietetykiem, który pomoże nam określić zapotrzebowanie kaloryczne naszego dziecka. 

Jako rodzice i opiekunowie powinniśmy dbać o to, żeby poszerzać wiedzę naszych dzieci na temat tego, które produkty są bardziej odżywcze, a które mniej, które mogą dać nam “super mocne kości”, “lśniące włosy” czy “zdrowe zęby”, a które niekoniecznie. 

Świeć dobrym przykładem – wprowadź zasady żywieniowe dla całej rodziny

Jeśli zależy nam na kształtowaniu zdrowych nawyków u dzieci, powinniśmy zaangażować we wprowadzane zmiany całą rodzinę. Badania udowadniają, że posiłki spożywane w rodzinnym gronie poprawiają i utrzymują relacje międzyludzkie, jednocześnie znacznie zmniejszając ryzyko wystąpienia u dzieci różnego rodzaju zaburzeń odżywiania. Te zmiany mogą, ale nie muszą być duże. Pamiętajmy, że każda rodzina jest inna, a zmiany następują powoli. Warto również zaangażować dziecko w proces planowania i przygotowywania posiłków. Czasem wystarczy wspólny wypad na zakupy do sklepu spożywczego i poproszenie dziecka o pomoc w wybraniu najładniejszych pomidorów. Taka aktywność sprawia, że wzmacniamy u naszej pociechy poczucie sprawczości, dzięki czemu lepiej poczuje się z tym, co je, w końcu sama je wybrała. 😉 

Jeśli problemem w naszym wypadku jest brak czasu na gotowanie zdrowych potraw i dbanie o odpowiednią kaloryczność posiłków, świetnym rozwiązaniem może okazać się skorzystanie z usług cateringu dietetycznego. Wiele diet pudełkowych ma w swojej ofercie diety Junior lub zniżki przy zamówieniu kilku diet pudełkowych na jeden adres. Dzięki temu będziemy mieć pewność, że nasza rodzina dostaje to czego potrzebuje w odpowiedniej kaloryczności, a dodatkowo będziemy mieć możliwość próbowania różnych pysznych, ciekawych i zdrowych potraw, bez wysiłku. Aby zobaczyć, jaki catering dietetyczny ma taki wariant w swojej ofercie, wejdź na Dietly.pl i skorzystaj z najlepszej porównywarki cateringów dietetycznych w Polsce.

Wprowadź uważne jedzenie

Warto zwrócić uwagę na to, jak jedzą małe dzieci. W tej kwestii to właśnie one są dla nas najlepszymi nauczycielami. Kiedy przyjrzymy się kilkulatkowi jedzącemu winogrono, zapewne zauważymy, że proces jedzenia jednej kulki winogrona trochę trwa. Być może najpierw postanowi ono zauważyć jego owalny kształt i przeturla je w rękach? A może najpierw je powącha, delikatnie poliże albo ugryzie tylko kawałek i będzie dogłębnie analizować jego słodko-kwaśny smak ze zmarszczonymi brwiami oraz ogromnym skupieniem na twarzy? Ten właśnie proces angażujący w spożywanie pokarmu różne zmysły, związany jest z uważnym jedzeniem.

Nasze mózgi potrzebują czasu, aby otrzymać sygnał o spożywanym posiłku oraz aby rozesłać do reszty organizmu informację “Jestem syty i usatysfakcjonowany”. Badania wyraźnie dowodzą, że jeśli nasza uwaga jest rozproszona podczas jedzenia (oglądaniem TV, przeglądaniem telefonu, graniem w gry itd.) zjemy zdecydowanie więcej i będziemy mniej usatysfakcjonowani z posiłku, niż kiedy spożyjemy posiłek w spokoju, skupiając się głównie na jedzeniu, angażując w tę czynność wszystkie zmysły.

Bądź przykładem – mów o sobie dobrze

Dzieci bardzo wiele uczą się poprzez obserwację. Jeśli więc chcemy, aby nasze pociechy dokonywały zdrowszych wyborów dotyczących stylu życia i żywienia, powinniśmy być dla nich wzorem do naśladowania. Dzieci są znacznie bardziej skłonne do praktykowania zdrowego zachowania, jeśli widzą jak robią to ich rodzice i rówieśnicy. Jeśli akceptujemy swoje ciało i otwarcie wyrażamy pozytywne opinie na swój temat, bezpośrednio wpływamy na to, jak nasze dziecko będzie postrzegać siebie samego. Poprzez samoakceptację wzmacniamy u naszych dzieci pewność siebie oraz poczucie własnej wartości.

Badanie przeprowadzone przez firmę Cornell wykazało, że kobiety, które pamiętały rodziców komentujących swoją wagę oraz niezadowolenie z ciała, gdy były młode, były bardziej niezadowolone ze swojej wagi jako osoby dorosłe- nawet jeśli była ona prawidłowa. Dlatego tak ważne jest, abyśmy byli wyrozumiali, nie krytykowali i nie wywierali presji zarówno na dzieciach, jak i na pozostałych członkach rodziny oraz na sobie samych. 

Zadbaj o zdrowy sen dziecka i zniweluj stres

Nie tylko odpowiednie odżywianie ma wpływ na masę ciała. Jedzenie jest jednym z najczęstszych sposobów na radzenie sobie ze stresem, dlatego tak ważne jest, aby zadbać o odpowiedni relaks dziecka, jak np. ciepła kąpiel czy zabawy wyciszające typu układanie puzzli, kolorowanki itp. Brak snu u dzieci (i nie tylko) może skutkować spożywaniem większej ilości jedzenia, ponieważ zmęczony organizm próbuje uzyskać energię do życia po najprostszej linii oporu- sięgając po wysokokaloryczne, przetworzone przekąski. Bardzo ważne jest więc, aby przede wszystkim zadbać o odpowiednią ilość snu (dzieci w wieku 6-12 lat powinny spać od 9 do 12 h/dobę, młodzież w wieku 13-18 lat od 8 do 10 h/dobę) oraz o higienę snu dziecka. Spróbujmy ograniczyć emisję światła niebieskiego płynącego z ekranów telefonów, tabletów i komputerów. Pokój należy wywietrzyć przed spaniem, a ostatni posiłek powinien być spożyty na 2h przed snem, nie później niż o godzinie 22-giej. 

Chwal swoje dziecko za każdy dobry wybór

Każdy z nas (a w szczególności dziecko) pragnie być akceptowany i doceniany przez swoich przyjaciół, rodziców, nauczycieli itp. Koniecznie chwalmy swoje dzieci za każdym razem, kiedy dokonają zdrowego wyboru. Kiedy tylko nadarzy się okazja, mówmy np.: “To wspaniale, że wybierasz marchewki z hummusem na przekąskę” lub “Tak się cieszę, że wybraliśmy się na spacer, uwielbiam spędzać z Tobą aktywnie czas”. Dzieci wyjątkowo dobrze reagują na pozytywne wzmocnienie, także nie szczędźmy komplementów na temat ich osiągnięć. Okazujmy im wsparcie, kiedy tylko się da. To dodaje im otuchy, siły i wiary we własną sprawczość i możliwości.

Popularne wpisy na blogu:

Całkowita przemiana materii (CPM) – co musisz o niej wiedzieć i jak ją obliczyć?
Czym jest SIBO? Objawy, leczenie i dieta
Czy w zdrowej diecie można jeść po 18? Idealna kolacja na redukcji
Co jeść podczas biegunki? – przykładowy jadłospis
Najlepsze fit desery – proste przepisy na zdrowe słodycze
Witamina D dla dzieci – jaka będzie najlepsza?
5 zasad zdroworozsądkowego podejścia do słodyczy w diecie dziecka
Najlepsza dieta odchudzająca w Krakowie – TOP 10 cateringów dietetycznych
Co to jest mgła mózgowa? Część I – definicja, objawy i przyczyny
Jak uczynić dietę bardziej urozmaiconą? – Kilka słów o warzywach i owocach
Dieta w chorobie Hashimoto – czego nie jeść, a co warto wprowadzić?
Fit przekąski na imprezę – przepisy
Imbir – najlepszy superfood na jesień i zimę
Napój roślinny – który najlepiej wybrać?
Pomysłowe dania ze strączkami – przepisy