Nadwaga u dzieci. Co wywołuje otyłość u dzieci i jak sobie radzić?

Nadwaga u dzieci to problem, który dotyka coraz większą liczbę najmłodszych. Doświadczanie jej w wieku dziecięcym niesie ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz wczesne wdrożenie odpowiedniego leczenia. Jak radzić sobie z otyłością u dzieci?

Przyczyny nadwagi i otyłości u dzieci

Główną przyczyną nadwagi i otyłości u dzieci jest brak równowagi energetycznej pomiędzy kaloriami dostarczanymi z pożywieniem a tymi, które organizm zużywa. Dzieci spożywają zbyt dużo produktów wysokokalorycznych, bogatych w cukry proste i niezdrowe tłuszcze, a jednocześnie prowadzą mało aktywny tryb życia. Na rozwój nadmiernej masy ciała u najmłodszych wpływają również czynniki genetyczne, które determinują m.in. tempo przemiany materii czy proces magazynowania tkanki tłuszczowej. Jednak nawet przy predyspozycjach, prawidłowa dieta i aktywność fizyczna pozwalają utrzymać optymalną masę ciała.

Co je Twoje dziecko?

Zawartość cukrów prostych w diecie dzieci i młodzieży nie powinna przekraczać 10%. Zalecenie to jest trudne w realizacji, jeśli dieta dziecka obfituje w słodkości. Standardowe śniadanie dziecka w pierwszych latach szkoły to mleko z płatkami. Rzecz jasna nie z płatkami owsianymi tylko mocno dosładzanymi płatkami śniadaniowymi znanych producentów. Wiadomo, że jest to pozornie najszybsza i najłatwiejsza propozycja śniadaniowa, ale nie ma ze zdrowiem nic wspólnego. 

Na drugie śniadanie słodka drożdżówka, obiad na szkolnej stołówce najlepiej bez warzyw i z małym kawałkiem mięsa. W domu zostaje podwieczorek i kolacja, oby zdrowa i bez cukru. Negatywnych efektów spożywania takich posiłków nie widać od razu. Może z tego powodu nikt nie myśli o tym, żeby urozmaicić sposób żywienia małych pociech. Jednak chcąc mieć zdrowe dziecko w przyszłości, najlepiej już od pierwszych lat życia uczyć je prawidłowych nawyków żywieniowych.

Rola rodziców w profilaktyce otyłości u dzieci

Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że na nadwagę u dzieci mogą mieć wpływ nawyki żywieniowe matki już w okresie ciąży. Otyłość u kobiet w ciąży zwiększa ryzyko cukrzycy ciążowej, a dzieci takich matek częściej rodzą się z większą masą ciała i są bardziej narażone na problemy z nadwagą w przyszłości. Kluczową rolę w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych odgrywają rodzice. To oni decydują o diecie dziecka, komponując posiłki bogate w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste i chude źródła białka. Ważne jest także ograniczenie spożycia słodyczy, słodkich napojów i wysoko przetworzonych przekąsek.

Skutki nadwagi i otyłości u dzieci

Nadmierna masa ciała w wieku dziecięcym niesie ze sobą liczne konsekwencje zdrowotne:

• otyłe dzieci są bardziej narażone na rozwój chorób przewlekłych w przyszłości, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroby sercowo-naczyniowe czy niektóre nowotwory;
• nadwaga sprzyja również zaburzeniom hormonalnym, metabolicznym oraz problemom ze snem, jak bezdech senny;
• u otyłych dzieci częściej diagnozuje się wady postawy, zwłaszcza skrzywienia kręgosłupa;
• nadmierna masa ciała wpływa negatywnie nie tylko na zdrowie fizyczne, ale i psychiczne dziecka. 

Otyłe dzieci często zmagają się z niską samooceną, brakiem akceptacji rówieśników, a nawet depresją. Problemy emocjonalne i stres dodatkowo nasilają nieprawidłowe nawyki żywieniowe. Dlatego tak ważne jest wsparcie i zrozumienie ze strony najbliższych. Rodzice powinni budować poczucie własnej wartości u dziecka, nie koncentrując się na jego wyglądzie, a doceniając inne zalety i umiejętności.

Jak zapobiegać nadwadze u dzieci?

Jak wspomniano wcześniej, należy zadbać o to jeszcze w ciąży. Także pierwsze dni życia są istotne w zapobieganiu otyłości u dziecka. Jednak kluczowy jest etap wprowadzania stałych pokarmów:

• niezależnie od tego, którą metodę rodzice wybiorą, ważne jest, aby dziecko zaznajomić w pierwszej kolejności ze smakiem warzyw. Z reguły warzywa są mniej słodkie niż owoce. Taki zabieg pomoże dziecku polubić warzywa i nie zajadać się wyłącznie produktami słodkimi;
• dzieci po 4. roku życia już powinny zaczynać jeść coraz bardziej regularnie. Nie jest wskazane pozwalanie dziecku na całodzienne podjadanie. Rodzice powinni zatroszczyć się o jak najczęstsze jedzenie wspólnych posiłków, tak aby dziecko widziało w tym pewien przyjemny zwyczaj;
• należy ograniczyć jedzenie słodkich przyjemności do jednego dnia w tygodniu. Albo szukać zdrowych alternatyw na słodkie desery. Trzeba także zachęcać dzieci do picia wody zamiast słodkich napojów, soków czy nektarów. W takich działaniach bardzo ważna jest konsekwencja i systematyczność;
• kiedy dziecko osiągnie wiek szkolny, powinno zacząć poznawać zasady zdrowego odżywiania. Wtedy będzie w stanie dokonywać własnych wyborów żywieniowych.

Pomoże w tym nasz artykuł: Piramida żywienia dla dzieci – sposób na zdrowe odżywianie od najmłodszych lat

Leczenie nadwagi i otyłości u dzieci

Co w sytuacji, kiedy dziecko ma problemy z utrzymaniem właściwej wagi? Podstawą terapii nadwagi i otyłości u dzieci jest zmiana stylu życia całej rodziny. Leczenie powinno obejmować modyfikację diety, zwiększenie aktywności fizycznej oraz pracę nad sferą emocjonalną dziecka.

W komponowaniu jadłospisu pomocny będzie dietetyk, który dostosuje zalecenia do wieku i potrzeb dziecka. Dieta powinna być urozmaicona, bogata w warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, chude mięso, ryby i nabiał. Należy unikać wysokokalorycznych przekąsek i słodkich napojów. Bardzo pomocna może okazać się dieta pudełkowa dla dzieci – oferty firm cateringowych można znaleźć i porównać na Dietly. W ramach usługi klient otrzymuje gotowe posiłki o wyliczonej kaloryczności. Nie trzeba chodzić do sklepu i narażać się na czyhające tam pokusy.

Rola aktywności fizycznej w walce z nadwagą u dzieci

Nieodłącznym elementem leczenia nadwagi jest regularna aktywność fizyczna. Zaleca się minimum 60 minut umiarkowanego lub intensywnego wysiłku dziennie, najlepiej w formie zabaw na świeżym powietrzu. Ważne, by ćwiczenia sprawiały dziecku przyjemność i były dostosowane do jego możliwości. Dobrym pomysłem są zajęcia w grupie rówieśniczej, np. treningi sportowe czy taneczne. Dzięki temu dziecko chętniej podejmie aktywność i łatwiej będzie mu wytrwać w postanowieniach. Istotne jest także ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem telewizora czy komputera.

Nadwagę i otyłość u dzieci można opanować

Nadwaga i otyłość u dzieci to poważny problem, który wymaga kompleksowego podejścia. Istotna jest profilaktyka polegająca na kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych od najmłodszych lat oraz zachęcaniu do regularnej aktywności fizycznej. W przypadku rozpoznania nadmiernej masy ciała, niezbędna jest modyfikacja stylu życia całej rodziny pod okiem specjalistów. Zmiana diety, zwiększenie aktywności oraz wsparcie psychologiczne to filary skutecznej terapii, która pozwoli dziecku osiągnąć i utrzymać prawidłową masę ciała oraz uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych w przyszłości.