Dieta antyhistaminowa – co to jest? Lista produktów wskazanych i zakazanych

Dieta antyhistaminowa to sposób odżywiania, który może przynieść ulgę osobom cierpiącym na alergie i nietolerancje pokarmowe. Polega na eliminacji produktów bogatych w histaminę lub wyzwalających jej wydzielanie. Poznaj listę dozwolonych i zakazanych produktów, które pomogą opanować objawy nadwrażliwości organizmu.

Co to jest dieta antyhistaminowa – ogólne zasady i wytyczne

Dieta antyhistaminowa polega na ograniczeniu spożycia żywności o wysokim stężeniu histaminy oraz substancji, które pobudzają jej syntezę w organizmie. Szacuje się, że zmiana sposobu żywienia łagodzi uciążliwe objawy w ponad 70% przypadków. Część pacjentów musi wspomagać się innymi metodami leczenia, na przykład dodatkową suplementacją diaminooksydazy, aby wyrównać niedobory enzymu DAO.

Duże znaczenie mają także przechowywanie oraz obróbka termiczna artykułów spożywczych. Jednym z głównych źródeł histaminy w żywności jest jej dojrzewanie i fermentowanie, dlatego zaleca się sięganie po produkty świeże. Dotyczy to zwłaszcza produktów mlecznych, mięs, warzyw i owoców. Sposobem na rozkład histaminy w przygotowywanych posiłkach może być również gotowanie (na parze lub w wodzie), pieczenie czy smażenie niektórych składników. Badania nad wpływem przygotowania posiłku na obniżenie stężenia histaminy wciąż trwają, a dotychczasowe wyniki i opinie specjalistów nie są jednoznaczne.

Dieta antyhistaminowa – produkty wskazane

Na diecie niskohistaminowej można sięgać m.in. po produkty zbożowe, tłuszcze roślinne, świeżo przyrządzone mięsa i ryby, chudy nabiał, wiele warzyw i owoców. Podczas zakupów warto zwracać uwagę nie tylko na poziom histaminy w produkcie, ale też niektórych dodatków spożywczych. Podstawą diety antyhistaminowej mogą być następujące składniki:

Kategoria	Produkty
Produkty zbożowe	pełnoziarniste pieczywo, makarony, płatki, kasze, ryże;
Tłuszcze	masło, margaryna, oleje roślinne;
Nabiał	mleko, śmietana, sery typu feta, mozzarella, ricotta, tylżycki, twaróg, serek wiejski;
Mięso	baranina, cielęcina, dziczyzna, drób, jagnięcina, mięso z królika, wieprzowina, wołowina;
Ryby	dorsz, mintaj, pstrąg, sandacz, sola;
Warzywa	buraki, cebula, cukinia, liście kapusty, marchew, ogórki zielone, gruntowe, papryka, pietruszka, por, sałaty, seler, roszponka, rukola, ziemniaki, dynia;
Owoce	borówki, brzoskwinia, jagody, mango, melon, morele, wiśnie;
Nasiona i orzechy	siemię lniane, nasiona chia, mak, pestki dyni, migdały.

Czego nie jeść na diecie antyhistaminowej?

Dużo histaminy zawierają m.in. kiszonki, artykuły wędzone, długodojrzewające, ryby o ciemnym mięsie, z niektórymi barwnikami i konserwantami, trzymane za długo lub w zbyt wysokiej temperaturze przed spożyciem. Niektóre produkty zawierają histaminę, inne stymulują jej syntezę i uwalnianie. Niektóre artykuły spożywcze nie mają żadnego wpływu na wzrost stężenia neurohormonu, ale blokują działanie enzymu DAO. Oto czego unikać:

Kategoria	Produkty
Wędliny i sery dojrzewające	salami, szynka parmeńska, podpuszczkowy parmezan, niektóre sery pleśniowe i gatunki serów żółtych, wędzone kiełbasy, szynki, sery;
Ryby i owoce morza	wędzone ryby, konserwy rybne, owoce morza, niektóre ryby;
Mięso przetworzone	konserwy mięsne, wędliny;
Dania gotowe	dania gotowe, fast foody;
Produkty fermentowane	jogurty, kefiry, maślanki, drożdże, przetwory, ocet, kiszone ogórki i kapusty;
Orzechy i produkty kakaowe	większość orzechów, czekolada, kakao;
Rośliny strączkowe	fasola, soja i inne strączkowe;
Alkohole	piwa, szampany, wina;
Warzywa	bakłażan, jarmuż, pomidor, szparagi, szpinak, a także grzyby;
Owoce	ananasy, banany, cytrusy i soki cytrusowe, maliny, papaja;
Przyprawy	wybrane przyprawy.

Przykładowy jadłospis diety antyhistaminowej

Lista artykułów do całkowitej eliminacji lub mocnego ograniczenia przy nietolerancji histaminy jest bardzo długa. Mimo tego można ułożyć zróżnicowany plan posiłków i zapewnić sobie różnorodne doznania smakowe. Poniżej przykład tego, jak mógłby wyglądać jeden dzień na diecie antyhistaminowej:

• śniadanie – owsianka na mleku migdałowym z dodatkiem sezamu, siemienia lnianego i winogron;
• drugie śniadanie – tost z chleba razowego z jajkiem sadzonym i białą herbatą;
• obiad – podsmażana na oliwie pierś z indyka z warzywami i brązowym ryżem;
• podwieczorek – kuskus z jabłkiem;
• kolacja – naleśniki jaglane z wiśniami.

Powyższy jadłospis ma pokazać posiłki, jakie można przyrządzić z dozwolonych do spożywania produktów w diecie niskohistaminowej – kwestię bilansu energetycznego, proporcji makroskładników trzeba dopasować do indywidualnych potrzeb. Dlatego najlepiej poprosić lekarza i dietetyka o przygotowanie szczegółowej rozpiski. Zalecenia mogą się znacząco różnić, w zależności od stanu zdrowia pacjentów oraz wielu innych czynników.

Czym jest histamina i jaka jest jej rola w organizmie?

Histamina to hormon tkankowy z grupy amin biogennych, który pełni funkcję neuroprzekaźnika. Syntezuje go mnóstwo różnych struktur (m.in. bazofile, limfocyty T, płytki krwi czy komórki enterochromatofilne w błonie śluzowej jelit), a największe stężenie tego organicznego związku chemicznego występuje w płucach, żołądku, skórze i błonie śluzowej nosa. Histamina (wytwarzana głównie z histydyny) uczestniczy w wielu reakcjach i procesach fizjologicznych, w tym:

• wytwarzaniu kwasów żołądkowych;
• pasażu jelitowym;
• regulacji rytmu snu;
• procesie zapalnym;
• reakcji alergicznej.

Spożywanie pokarmów z histaminą to jeden z czynników, które zwiększają jej stężenie w organizmie – chorzy muszą uważać nie tylko na to, co i w jakich ilościach jedzą. Sama dieta antyhistaminowa to będzie za mało! Poziom histaminy zwiększa się m.in. w wyniku wysiłku fizycznego czy pod wpływem stresorów. Na wydzielanie i poziom organicznego związku chemicznego wpływają również:

• alergeny;
• alkohol;
• temperatura ciała i otoczenia;
• promienie UV;
• niektóre leki;
• choroby i zaburzenia hormonalne;
• toksyny drobnoustrojów i owadów.

Co wymusza zmianę sposobu żywienia?

Nietolerancja histaminy jest zaburzeniem metabolicznym, związanym z niedoborem lub niewystarczającą aktywnością zewnątrzkomórkowego enzymu DAO (oksydazy diaminowej). Rzadziej diagnozuje się problemy z wewnątrzkomórkowym HNMT (N-Metylotransferazą histaminy). W efekcie organizm nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać i rozkładać substancji, którą naturalnie gromadzi w komórkach tucznych. Wiele zależy również od osobistych predyspozycji genetycznych. Dlatego dieta indywidualna, skomponowana przez kompetentnych specjalistów, to często lepsze rozwiązanie – w żywieniu trudno mówić o uniwersalnych poradach.

Wskazania do zmiany sposobu żywienia i przejścia na dietę antyhistaminową to diagnoza i zalecenia lekarskie. Zasadnicza zmiana sposobu żywienia bez wyraźnego powodu może zaszkodzić – warto skonsultować się ze specjalistą, niezależnie od celu nowego planu żywieniowego. Symptomy nietolerancji mogą wystąpić również u osób z unormowanym DAO, które w krótkim czasie zjedzą dużo artykułów spożywczych z histaminą. Wtedy również warto skonsultować swoje dolegliwości z lekarzem i dietetykiem.

Zbyt wysokie stężenie neurohormonu po przyjęciu go w pokarmie daje wiele różnych oznak. Są to m.in. pokrzywka, swędzenie skóry, zaczerwienienie twarzy i oczu, bóle i zawroty głowy, obrzęk, wzrost tętna, arytmia serca, pogorszenie jakości snu, duszności, kaszel, a także dolegliwości żołądkowe – ból brzucha, nudności i wymioty, biegunka.