Dieta wrzodowa – co jeść przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy?
Dieta wrzodowa to jeden ze sposobów na złagodzenie objawów choroby wrzodowej żołądka oraz dwunastnicy. Jeżeli borykasz się z tym schorzeniem, zapoznaj się z naszym tekstem. Podpowiemy w nim, jakie produkty jeść, a jakich warto unikać.
Warto wiedzieć, że:
- Dieta wrzodowa to plan żywieniowy, który pomaga złagodzić objawy choroby wrzodowej.
- Wrzodami określa się miejscowe uszkodzenia błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy, z naciekiem zapalnym i martwicą.
- Wrzody mogą wywoływać wiele nieprzyjemnych objawów, m.in. silny ból brzucha, nudności, spadek masy ciała i zgagę.
- Dieta wrzodowa opiera się na unikaniu produktów, które zahamują wydzielaniu soku żołądkowego.
- Do zakazanych produktów należą przede wszystkim te ostre, kwaśne, słone i tłuste. Należy unikać także alkoholu.
- Zaleca się spożywanie produktów niskotłuszczowych, pełnoziarnistych oraz bogatych w probiotyki.
- Przed wprowadzeniem diety wrzodowej konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem lub dietetykiem.
Dieta przy wrzodach żołądka i dwunastnicy
Choroba wrzodowa to jedna z najpowszechniejszych chorób układu pokarmowego. Uważa się, że z jej powodu cierpi ok. 10% populacji.
Wrzody to miejscowe uszkodzenia błony śluzowej ze współistniejącym naciekiem zapalnym i martwicą. Choroba występuje głównie w żołądku lub dwunastnicy. Objawy to m.in.:
- palący, silny ból brzucha 1-3 h po posiłku;
- ból tuż po obudzeniu lub na czczo;
- uczucie pełności w nadbrzuszu po posiłkach;
- utrata apetytu;
- spadek masy ciała;
- nudności;
- zgaga;
- odbijanie się;
- nawracająca czkawka.
W bardzo wielu przypadkach wrzody mają tendencję do nawrotów. Po okresie, kiedy choroba daje objawy nadchodzą okresy bezobjawowe. Z tego powodu warto pamiętać, że chociaż farmakoterapia jest konieczna, wprowadzenie zmian w codzienne życie również jest zalecane. Dieta wrzodowa jest tutaj niezbędna.
Przyczyny powstawania wrzodów
Powody, dla których powstają wrzody są bardzo różne, od zakażenia bakterią, poprzez nieodpowiedni styl życia, aż do czynników genetycznych.
Helicobacter pylori
Wrzody żołądka najczęściej powstają w wyniku zakażenia bakterią Helicobacter pylori. Dochodzi do niego najczęściej w dzieciństwie, na skutek np. kontaktu ze sztućcami, których używała osoba chora. Bakteria przenosi się drogą pokarmową i zagnieżdża w żołądku. Tam produkuje toksyny, które stopniowo uszkadzają błonę śluzową i powodują stan zapalny.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Wrzody żołądka mogą być skutkiem stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak np. aspiryna. Zazwyczaj dotyczy to osób starszych, które przyjmują je na ból i przeziębienie, nieświadomych ich negatywnego wpływu na błonę śluzową żołądka.
Dieta
Zbyt duża ilość smażonych, ciężkostrawnych potraw o wysokiej zawartości tłuszczu może być jednym z czynników odpowiadających za występowanie wrzodów. Ryzyko ich pojawienia się zwiększa się również w przypadku nieregularnych posiłków, objadania się oraz picia dużych ilości alkoholu.
Palenie papierosów
Nałogowe palenie papierosów znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia wrzodów. Przez dym tytoniowy wydziela się więcej soku żołądkowego, co z kolei skutkuje podrażnieniem błon śluzowych.
Stres
Przewlekły stres to jeden z czynników, które bardzo często przyczyniają się do zaburzeń przewodu pokarmowego, w tym powstawania wrzodów żołądka. Podczas stresu organizm produkuje bowiem duże ilości kwasu solnego, który uszkadza błonę śluzową żołądka.
Czynniki genetyczne
Zdarza się, że pomimo zachowania odpowiedniej diety i braku nałogów, wrzody i tak się pojawiają. Wówczas przyczyn należy doszukiwać się w czynnikach genetycznych, ponieważ choroba wrzodowa występuje u członków tej samej rodziny.
Zasady diety wrzodowej
Dieta wrzodowa polega przede wszystkim na ograniczeniu spożywania produktów, które pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i drażnią błony śluzowe. Nowy jadłospis ma łagodzić nieprzyjemne objawy choroby oraz zapobiegać jej nawrotom.
Osoby podejmujące się diety na wrzody powinny pamiętać o ograniczaniu:
- potraw pikantnych, smażonych, kwaśnych, zawierających dużą ilość soli;
- kawy i mocnej herbaty;
- alkoholu;
- słodkich, gazowanych napojów;
- kwaśnych owoców;
- nierozcieńczonych soków warzywnych i owocowych;
- wywarów z grzybów i kości.
Warto także mieć na uwadze, że podrażnienie błony śluzowej żołądka może nastąpić przy spożywaniu zbyt zimnych lub gorących potraw oraz posiłków zawierających sporo błonnika.
Przy typowej diecie wrzodowej zaleca się spożywanie 5-6 posiłków dziennie; ostatni powinien zostać zjedzony nie później niż godzinę przed snem. Dania powinny być lekkostrawne, złożone z produktów, które zahamują wydzielanie soku żołądkowego. Energia powinna pochodzić w 50% z produktów węglowodanowych, 30% tłuszczów, a 20% białek. Dania mogą być duszone, gotowane na parze, a w niektórych przypadkach pieczone. Jeżeli choroba ma ostry przebieg potrawy powinny mieć formę papki; w okresie remisji dania mogą mieć już normalną formę.
Dieta wrzodowa – co jeść, a czego unikać?
Początkowo wprowadzanie diety wrzodowej może sprawiać pewne trudności. Warto zatem już od razu zapoznać się z produktami, których spożycie jest zalecane oraz tymi, których warto unikać. Dla ułatwienia podajemy poniższą listę:
| Produkty/potrawy | Zalecane | Zakazane |
| Produkty zbożowe | ryż; drobny makaron; kasza kukurydziana, jęczmienna, manna; płatki owsiane. | kasza pęczak, gryczana; makarony razowe; pieczywo razowe, żytnie. |
| Jajka | jajka na miękko | jajka na twardo i sadzone; smażona jajecznica. |
| Produkty mleczne | kefir; słodkie mleko; biały chudy ser. | ser żółty, pleśniowy, topiony. |
| Owoce | banany; jabłka, truskawki (gotowane lub przeciery); rozcieńczone soki. | większość surowych i suszonych owoców. |
| Warzywa | surowe: sałata, pomidor (bez skórki); gotowane: marchewka, buraki, seler, szpinak, kalafior, ziemniaki, dynia. | kapusta; rzepa; papryka; warzywa smażone. |
| Mięso, ryby, owoce morza | chude mięso (kurczak, cielęcina, królik); chude ryby (sola, dorsz, szczupak). | tłuste mięso (wieprzowina, kaczka, gęś, dziczyzna); tłuste ryby (śledź, łosoś). |
| Tłuszcze | oleje roślinne; oliwa z oliwek; masło. | smalec; słonina; twarda margaryna; kwaśna śmietana. |
Przykładowy jadłospis na diecie wrzodowej
W przypadku choroby wrzodowej ustalana jest dieta indywidualna, zatem jadłospis każdego chorego będzie zatem prezentował się nieco inaczej. Warto jednak pamiętać, że w większości przypadków składa się on z 5-6 dań, zawierających produkty łatwostrawne, bogate w zdrowe tłuszcze, antyoksydanty oraz probiotyki. Poniżej przedstawiamy jak może wyglądać przykładowy zestaw potraw na jeden dzień.
- Śniadanie: zielona herbata, jajko gotowane na miękko z sałatką ze szpinaku i pomidorów, pełnoziarnisty chleb.
- Drugie śniadanie: kanapka z chleba pełnoziarnistego i masła orzechowego, owoc w formie przecieru lub rozcieńczony sok.
- Obiad: dorsz pieczony w folii, z dodatkiem koperku, zielone warzywa z oliwą z oliwek, brązowy ryż, zielona herbata.
- Podwieczorek: koktajl z banana i kefiru.
- Kolacja: ryż z dodatkiem przecieru z jabłka i cynamonu, rumianek do picia.
- Przekąska przed snem: garść orzechów laskowych, owoc (np. banan).
Choroba wrzodowa a dieta – podsumowanie
Jadłospis diety wrzodowej to ważny element walki z chorobą. Przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian w sposób żywienia, należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. Ponadto warto rozważyć skorzystanie z usług cateringu, dzięki któremu nasze posiłki będą odpowiednio skomponowane. Sprawdź oferty w wyszukiwarce Dietly, wpisując np.:
- catering dietetyczny Gdańsk;
- catering dietetyczny Łódź;
- catering dietetyczny Gdynia.
W przypadku choroby wrzodowej ważne jest dostosowanie jadłospisu do indywidualnych uwarunkowań.
