Refluks – dieta i zalecenia. Co należy jeść przy chorobie refluksowej?

Choroba refluksowa należy do najbardziej rozpowszechnionych i może dotyczyć co piątej osoby. Refluks bardzo często pojawia się u kobiet w ciąży. Z pomocą przychodzi dieta refluksowa, która jest ważnym elementem leczenia choroby refluksowej przełyku. Jak wygląda dieta refluksowa? Jakie produkty są dozwolone a jakie zakazane? Refluks dieta – przeczytaj artykuł i poznaj szczegóły diety refluksowej!

Czym jest refluks żołądkowo-przełykowy?

Refluks żołądkowo – przełykowy (GERD) to zarzucanie treści żołądkowej do przełyku powodujące pogorszenie jakości życia chorych i/lub uszkodzenie nabłonka przełyku. Zarzucanie treści żołądkowej do przełyku obserwuje się u wielu osób, zwłaszcza po spożyciu obfitego, tłustego posiłku. Jeśli refluks występuje rzadko, epizody refluksu są krótkie, przewód pokarmowy oczyszcza się z zarzucanej treści i nie występują dolegliwości to wtedy mówimy o refluksie fizjologicznym. 

Choroba refluksowa przełyku (refluks żołądkowo – przełykowy patologiczny) występuje wtedy, gdy błona śluzowa przełyku narażona jest na działanie kwaśnej treści przez dłuższy czas, epizody są częste, przełyk się nie oczyszcza i dochodzi do jego podrażnienia i uszkodzenia. Może występować wyłącznie zarzucanie treści do przełyku albo stwierdza się równocześnie zapalenie przełyku, które jest powikłaniem refluksu.

Przyczyny choroby refluksowej

Główną przyczyną refluksu jest nieprawidłowa czynność motoryczna dolnego zwieracza przełyku, który tworzy przegrodę pomiędzy przełykiem a żołądkiem. Ten mechanizm obserwuje się częściej u osób cierpiących na zgagę w ciągu dnia. Równie częstą przyczyną jest obniżone ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku, objawiające się jego niewydolnością. Ten mechanizm dominuje u chorych ze zgagą nocną.

Na napięcie przełyku wpływa wiele czynników, m.in.: leki, choroby tkanki łącznej, ciąża (zwiększa ciśnienie jamy brzusznej – treść żołądkowa jest wypychana), otyłość (działa na takiej samej zasadzie jak ciąża).

Inne przyczyny refluksu:

• opóźnione oczyszczanie przełyku,
• uszkodzenie mechanizmów obronnych przełyku,
• utrudnione opróżnianie żołądka wskutek zwężenia odźwiernika, zabieg operacyjny żołądka, rozciągnięcie jego ściany, zarzucanie do żołądka soli żółciowych, 
• pewne rodzaje pożywienia i napojów np. kawa naturalna, alkohol,
• palenie tytoniu. 

Objawy refluksu

Kwaśne odbijanie, uczucie zgagi, zarzucanie treści żołądkowej do przełyku, ból i pieczenie w nadbrzuszu, bolesne połykanie, nudności i wymioty to najczęstsze objawy choroby refluksowej. Objawy refluksu nasilają się ½ – 2 godziny po spożyciu posiłku oraz w pozycji pochylonej i leżącej. Nieleczony refluks może doprowadzić do rozwoju poważnych powikłań m.in.: zwężenia przełyku, krwotoku, trudności w połykaniu, przełyku Barretta (zmiana przednowotworowa), ciężkiego bólu przypominającego zawał serca, zapalenia oskrzeli lub płuc. O powikłaniach choroby świadczą krwiste wymioty, ciemne stolce, niedokrwistość i utrata masy ciała. Poniżej znajdziesz zasady żywienia dla osób chorych na refluks. Dieta ma duże znaczenie!

Co jeść przy refluksie? Dieta na refluks

Refluks – dieta i żywienie w chorobie powinno polegać na ograniczeniu substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego z żołądka do przełyku. Objawy choroby refluksowej można złagodzić poprzez wprowadzenie kilku modyfikacji w diecie i stylu życia. 

• posiłki powinny być niewielkie objętościowo – należy spożywać nawet 5-6 małych posiłków w ciągu dnia,
• należy pamiętać o regularności spożywanych posiłków,
• ostatni posiłek powinien zostać spożyty nie później niż 3 godziny przed snem, gdyż leżąca pozycja oraz wypełniony treścią pokarmową żołądek będą nasilać objawy refluksu,
• należy zadbać o spokojną atmosferę podczas posiłku, dokładnie gryźć i przeżuwać każdy kęs, 
• posiłki nie powinny być zbyt gorące ani zbyt zimne,
• nie należy popijać posiłków zbyt dużą ilością płynów (zwiększa to ilość treści pokarmowej w żołądku, co ułatwia jej cofanie).

Zalecenia żywieniowe przy chorobie refluksowej przełyku

Refluks – dieta zalecana przy tym schorzeniu opiera się na gotowaniu w wodzie, na parze lub duszeniu bez obsmażania na tłuszczu. Niewielką ilość tłuszczu można dodać do gotowych potraw. Warzywa i owoce należy podawać gotowane w postaci rozdrobnionej. Soki owocowo – warzywne powinny być rozcieńczone. Niewskazane są potrawy smażone i pieczone w tradycyjny sposób.

Istnieje grupa produktów dozwolonych w diecie refluksowej. Co można jeść przy refluksie?

Wskazane są:

• produkty zbożowe w zależności od osobistej tolerancji – może być to jasne pieczywo, drobne kasze, makarony i ryż, ale również pełnoziarniste pieczywo, gruboziarniste kasze czy płatki,
• warzywa dobrze tolerowane, 
• chude mięsa, chude ryby,
• jaja, 
• chude produkty mleczne,
• owoce dobrze tolerowane (niektóre osoby z chorobą refluksową bez problemu mogą spożywać wszystkie owoce, natomiast nie wszyscy, dlatego najlepiej sprawdzić indywidualną tolerancję na poszczególne owoce),
• napoje bezkofeinowe, ewentualnie słabe napary kawy i herbaty.

Pamiętaj, że nie musisz samodzielnie myśleć o komponowaniu posiłków, zakupach i gotowaniu. Możesz skorzystać z diety pudełkowej i cateringu dietetycznego. Oferty dostępne są dla wielu polskich miast, sprawdź więc:

• catering dietetyczny Warszawa;
• catering dietetyczny Kraków;
• catering dietetyczny Wrocław.

Czego unikać przy refluksie?

Dieta w chorobie refluksowej przełyku ma charakter indywidualny, dlatego warto obserwować reakcję swojego organizmu po różnych produktach i wykluczyć te pokarmy, które wywołują i nasilają dolegliwości. Przy refluksie żołądkowo-przełykowym istnieje grupa produktów potencjalnie szkodliwych. Czego nie można jeść przy refluksie żołądkowo-przełykowym?

Przeciwwskazane produkty przy chorobie refluksowej to:

• słodkie, gazowane napoje,
• alkohol,
• mocna kawa i herbata,
• tłuste potrawy i produkty, które długo zalegają w żołądku np. tłusty nabiał, tłuste mięsa, tłuste ryby, smażone potrawy, fast foody, tłuste sosy, wyroby garmażeryjne,
• tłuste wyroby cukiernicze np. pączki,
• czekolada,
• produkty oraz potrawy, które mogą drażnić ściany przełyku oraz pobudzać wydzielanie soku żołądkowego, np.: majonez, musztarda, owoce cytrusowe, soki owocowe, kwaśne produkty i potrawy, dania marynowane, dania ostro przyprawione i słone, mieszanki gotowych przypraw z nieodpowiednim składem,
• warzywa cebulowe – por, cebula, czosnek,
• nasiona roślin strączkowych m.in. ciecierzyca, groch, fasola (jeśli są źle tolerowane),
• ostre przyprawy – curry, papryka mielona ostra, chili, pieprz,
• gumy do żucia,
• mięta, herbaty miętowe, cukierki miętowe,
• buliony z tłustych mięs, kostki bulionowe, przyprawy do zup, esencjonalne wywary z kości i mięsa, wywary z grzybów, galarety mięsne, konserwowane mięsa oraz ryby, wędzone produkty.

Dieta refluksowa a zgaga

Częstym objawem refluksu żołądkowo-przełykowego jest zgaga. Zgagę oraz objawy refluksu nasilać będą wszelkie produkty kwaśne, ostre, wędzone, smażone, tłuste i marynowane. Należy więc unikać tych produktów. Wśród produktów mogących łagodzić objawy ze strony refluksu żołądkowo – przełykowego wyróżnić można wodę niegazowaną oraz mleko i produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu. Mleko neutralizuje kwaśną zawartość w przełyku, a woda oczyszcza przełyk z wydzielanego kwasu solnego. Korzystnie jest łączyć herbatę, kawę, soki owocowe i warzywne z mlekiem oraz pić wody lecznicze z dużą zawartością soli wapnia o pH alkalicznym. 

 Refluks – dieta i sposoby na zmniejszenie zgagi i innych objawów to:

• żucie świeżego kłącza imbiru, który łagodzi podrażnienia,
• kisiel lub napar z siemienia lnianego, który łagodzi podrażnienia i działa osłabiająco na ściany żołądka,
• migdały całe i płatki migdałowe, które neutralizują kwasy żołądkowe.

Refluks a styl życia

Leczenie refluksu obejmuje również modyfikację stylu życia. Należy dążyć do normalizacji masy ciała, gdyż otyłość pogarsza przebieg choroby refluksowej. Dodatkowo warto unikać stresów i zrezygnować z palenia tytoniu, który osłabia napięcie dolnego zwieracza przełyku. Po posiłkach należy unikać pozycji leżącej. W czasie snu należy ułożyć wyżej górną część ciała, dzięki temu przełyk lepiej oczyszcza się z treści żołądkowej. Dodatkowo należy unikać noszenia obcisłej bielizny i odzieży – powoduje to wzrost ciśnienia śródbrzusznego. Sprawdź też: dieta dash.

Refluks – dieta. Przykładowy jadłospis na diecie refluksowej

Jeśli nie wiesz, co możesz jeść przy refluksie przełyku, skorzystaj z poniższego przykładowego jadłospisu!

Dzień 1

I śniadanie – Kanapki żytnio-pszenne z serkiem wiejskim light i kiełkami, kawa zbożowa z mlekiem

II śniadanie – Jogurt z duszoną gruszką i domową granolą z rodzynkami

Obiad – Pieczony kurczak z makaronem, szpinakiem i mozzarellą

Kolacja – Krem z cukinii z grzankami i pestkami dyni

Dzień 2

I śniadanie – Jajecznica z 2 jaj ze szpinakiem, grahamka z twarożkiem i kiełkami, kawa zbożowa z mlekiem

II śniadanie – Koktajl bananowo-brzoskwiniowy na maślance z siemieniem lnianym

Obiad – Pieczona ryba z koperkiem, frytki warzywne z piekarnika

Kolacja – Makaronowa sałatka z tuńczykiem, czerwoną fasolą i natką pietruszki

Dzień 3

I śniadanie – Kanapki żytnio-pszenne z wędliną drobiową, jajko na miękko, kawa zbożowa z mlekiem 

II śniadanie – Zupa jarzynowa z grzankami

Obiad- Potrawka z kurczaka, ryż, marchewka z groszkiem

Kolacja- Jabłko pieczone z twarogiem i cynamonem

Żywienie i dieta przy refluksie – podsumowanie

Refluks – dieta jest jednym z ważniejszych elementów leczenia choroby refluksowej przełyku. Przestrzeganie zasad diety refluksowej może zmniejszyć ryzyko wystąpienia oraz nasilenie objawów choroby, takich jak pieczenie w przełyku czy nadmiar kwasu. W ramach diety refluksowej zaleca się unikać obfitych posiłków, a żywić małymi, częstymi posiłkami, unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywać produkty, które łagodzą objawy refluksu. Warto również zwrócić uwagę na swoją masę ciała, ponieważ nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko wystąpienia refluksu.