Dieta wątrobowa krok po kroku – co jeść, by wesprzeć regenerację wątroby?

Dieta wątrobowa to sposób żywienia, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie i regenerację wątroby. Odpowiednio skomponowany jadłospis pomaga w leczeniu chorób tego narządu, łagodzi dolegliwości trawienne i wspomaga detoksykację organizmu. Dowiedz się, jakie produkty są zalecane, a których należy unikać, by skutecznie zadbać o zdrowie wątroby.

Czym jest dieta wątrobowa?

Zanim rozwiniemy temat diety wątrobowej – należy jasno zaznaczyć, że nie ma jednej i uniwersalnej metody, która stosowana przyniesie ulgę we wszystkich schorzeniach narządu. Główną cechą diety wątrobowej jest poprawa stanu odżywienia i przyspieszenie powrotu do zdrowia osoby z chorobą wątroby. Mimo tego, że nie ma jednej wspólnej diety wątrobowej dla wszystkich jednostek chorobowych, można śmiało stwierdzić cechy wspólne dla każdej z nich. Dieta wątrobowa może pomóc w oczyszczaniu organizmu z toksyn, co wpływa korzystnie na zdrowie całego ciała.

Wskazania do zastosowania diety wątrobowej

Dieta wątrobowa jest zalecana w różnych schorzeniach wątroby i układu pokarmowego. Główne wskazania obejmują między innymi: 

• ostre i przewlekłe zapalenie wątroby;
• marskość wątroby;
• alkoholową chorobę wątroby;
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby. 

Jest również rekomendowana przy kamicy pęcherzyka żółciowego, przewlekłym zapaleniu pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, a także w okresie zaostrzenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz przewlekłym zapaleniu trzustki. Oprócz tego dietę wątrobową powinny stosować osoby przyjmujące leki obciążające wątrobę oraz pacjenci w okresie rekonwalescencji po wirusowym zapaleniu wątroby. Warto też rozważyć jej wprowadzenie przy występowaniu takich objawów jak niestrawność, nagłe osłabienie organizmu, szybkie męczenie się czy spadek nastroju.

Dieta wątrobowa – produkty zalecane i przeciwwskazane. TABELA

Jak wcześniej wspomnieliśmy, nie istnieje jednolita definicja diety wątrobowej odpowiednia dla wszystkich chorób tego organu. Istnieje jednak podział na produkty rekomendowane i przeciwwskazane w chorobach wątroby, a przedstawia go poniższa tabela.

Produkty i potrawy	Zalecane	Przeciwwskazane
NAPOJE	woda przegotowana, mineralna, niegazowana;herbata bez cukru (wszystkie rodzaje, w tym owocowa);kawa zbożowa;soki z warzyw niskowęglowodanowych;napoje z kwaśnego mleka, mleko do 1,5% tłuszczu, jogurt pitny chudy;koktajle bez dodatku cukru; rzadziej: słaba kawa z mlekiem, napoje z owoców, rozcieńczone soki i napoje owocowe.	wszystkie napoje słodzone cukrem;mocna kawa;napoje na bazie owoców i śmietanki;nektary owocowe;tłuste mleko;alkohol;soki owocowe z dodatkiem cukru;słodkie napoje gazowane;koktajle z cukrem;gotowe smoothie.
PIECZYWO	pieczywo typu graham, pełnoziarniste, chrupkie;chleb o niskim IG;podczas złego samopoczucia chleb pszenny zwykły;rzadziej: chleb pszenno-żytni, razowy, pumpernikiel.	białe pieczywo;pieczywo cukiernicze, chałki;ciasto francuskie i półfrancuskie;chleby smakowe;biszkopty, babeczki.
DODATKI DO PIECZYWA	chuda wędlina, dobrej jakości szynka drobiowa;pasty z chudych mięs i warzywa;jaja bez żółtek;chude i półtłuste sery twarogowe, serki homogenizowane chude, serek wiejski;rzadziej: jaja na miękko, jajecznica (można zjeść 3 żółtka w tygodniu), ser twarogowy półtłusty, pasztet domowy, margaryna, dżemy bezcukrowe, miód, ryby i konserwy rybne (tłuste).	tłuste wędliny, kaszanka, kiełbasy, kabanosy, salami, pasztetowa, boczek;dżemy z wysoką zawartością cukru;masło, sery żółte i tłuste sery podpuszczkowe, sery twarogowe tłuste, sery śmietankowe, serki topione.
PRZYPRAWY	kwasek cytrynowy;koperek zielony, natka pietruszki;czosnek, cebula, imbir;jarzynka naturalna, kminek majeranek, kolendra, bazylia; rzadziej: liść laurowy, ziele angielskie, sól, papryka, ocet winny lub jabłkowy, Vegeta	bardzo ostre: papryka ostra, musztarda, ocet, chili;sól w większych ilościach, nie zaleca się przekraczania ilości 5 g dziennie.
ZUPY I SOSY (NA CIEPŁO)	jarzynowa z warzyw ubogowęglowodanowych;czyste – pomidorowa, barszcz czerwony, koperkowa, kalafiorowa, barszcz czerwony zabielany, żurek, ryżowa, krupnik, rosół jarski;podprawiane jogurtem sosy na wywarach z warzyw np. koperkowy, pomidorowy, potrawkowy.	zupy na tłustych wywarach mięsnych, zagęszczane zasmażkami, z dużą ilością śmietany;grzybowa, kapuśniak, ramen, zupy owocowe z cukrem;sosy zawiesiste, tłuste, esencjonalne, grzybowy, słodkie.
DODATKI DO ZUP	zupy krem – czyste, bez dodatków;rzadziej: ryż, kasza jaglana, jęczmienna, gryczana.	duże ilości pieczywa, makaronów, kasz, groszku, soczewicy, kluski lane i inne.
MIĘSO I RYBY	mięsa chude: cielęcina, młoda wołowina, jagnię, królik, kurczak, indyk;chude wędliny: szynka, polędwica, drobiowe, pasty z mięsa i warzyw;chude ryby: dorsz, mintaj, szczupak;rzadziej: wołowina i dziczyzna.	tłuste gatunki mięs;podroby;parówki;kiełbasy;konserwy mięsne;pasztetowa;salceson.
PRODUKTY ZBOŻOWE	płatki owsiane;kasza manna razowa, kasza gryczana, proso, pęczak, kasza jaglana, jęczmienna;makarony razowe;brązowy ryż;razowa mąka – produkty razowe wg indywidualnej tolerancji.	płatki kukurydziane, czekoladowe, z kawałkami czekolady, w polewie miodowej; białe makarony;ryż biały;kasza manna;biała mąka, potrawy z białej mąki: pierogi, naleśniki, knedle
WARZYWA	o zawartości węglowodanów od 0-5%: sałata, endywia, cykoria, ogórki, rabarbar, rzodkiewka, szczypiorek, szparagi, brokuły, kabaczek, kalafior, szpinak, pomidor, szczaw, papryka (w postaci surowej);rzadziej: ziemniaki, kapustne, marchew, buraki, włoszczyzna, bób, seler, buraki i brukselka.	surówki i warzywa mocno rozgotowane z dużą ilością majonezu, śmietany, żółtek, cukru.
OWOCE	250-350 g owoców dziennie maliny, jagody, borówki, jeżyny, truskawki, wiśnie, ananas, grapefruit, cytryna, jabłka, brzoskwinie, owoce cytrusowe, śliwki, kiwi.	owoce w syropach;kompoty z cukrem; galaretki ze śmietaną;daktyle, rodzynki;dojrzałe banany, gruszki, winogrona, arbuzy;soki z dodatkiem cukru.

Tabelę opracowano na podstawie: Dieta w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby (NAFLD), Szpital Uniwersytecki w Krakowie (dostęp online)

Jak przyspieszyć regenerację wątroby dzięki diecie?

W diecie wątrobowej kluczowe jest całkowite wykluczenie alkoholu, który ma silne działanie toksyczne na wątrobę i może znacząco przyspieszyć rozwój stanów zapalnych oraz innych poważnych schorzeń tego narządu. Istotną rolę odgrywa też odpowiedni dobór tłuszczów. Należy ograniczyć tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego na rzecz zdrowych tłuszczów roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy lniany, oraz tłustych ryb morskich. Tłuszcze powinny być spożywane w umiarkowanych ilościach i zawsze w połączeniu z węglowodanami i białkiem.

Podstawą diety powinny być warzywa i owoce – zaleca się spożywanie minimum 400 g dziennie. Równie ważna jest rezygnacja z żywności wysokoprzetworzonej na rzecz naturalnej. Produkty przetworzone zawierają szkodliwe dodatki, konserwanty, tłuszcze trans, nadmiar cukru i soli, które obciążają wątrobę. Dla zdrowia wątroby istotne jest także utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz regularna aktywność fizyczna.

Dieta wątrobowa – przykładowy jednodniowy jadłospis

Śniadanie	owsianka (1 szklanka płatków owsianych) z masłem migdałowym (2 łyżeczki), nasionami chia (1 łyżka) i mieszanką świeżych owoców jagodowych;zielona herbata.
Drugie śniadanie	jabłko pokrojone w plasterki z 1 łyżką masła orzechowego;świeże warzywa (marchewka, ogórek).
Obiad	sałatka ze świeżego szpinaku z sosem balsamicznym i oliwą z oliwek;grillowana pierś z kurczaka (100 g);mały pieczony ziemniak;gotowane brokuły (1 szklanka).
Podwieczorek	hummus (2 łyżki) z surowymi warzywami.
Kolacja	grillowany łosoś (100 g);gotowane brokuły (1 szklanka);komosa ryżowa (1/2 szklanki);mix świeżych owoców jagodowych.

Dieta wątrobowa, zwana także dietą hepatoprotekcyjną, jest specjalnym sposobem odżywiania, który ma na celu ochronę i regenerację wątroby. Opiera się na spożywaniu produktów bogatych w białko i niskotłuszczowych i lekkostrawnych, a także na unikaniu tłustych, smażonych i wysokoprzetworzonych pokarmów, słodyczy i alkoholu. Zaleca się spożywanie dużych ilości warzyw i owoców, które są bogate w przeciwutleniacze i błonnik, oraz picie dużej ilości wody.