Dieta lekkostrawna – kiedy ją stosować i na czym polega? Zalecany jadłospis

Dieta lekkostrawna to sposób żywienia zalecany osobom z problemami układu pokarmowego oraz w okresie rekonwalescencji. Polega na spożywaniu łatwo przyswajalnych produktów i odpowiedniej obróbce termicznej potraw. Dowiedz się, jakie produkty są dozwolone, a których należy unikać.

Dieta lekkostrawna – na czym polega?

Dieta lekkostrawna to modyfikacja standardowego żywienia, która ma na celu odciążenie układu pokarmowego przy jednoczesnym zachowaniu pełnej wartości odżywczej posiłków. Polega na spożywaniu produktów łatwo przyswajalnych przez organizm oraz eliminacji potraw ciężkostrawnych, które długo zalegają w żołądku. Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie posiłków – zaleca się gotowanie w wodzie i na parze, duszenie bez obsmażania oraz pieczenie w folii, natomiast należy unikać smażenia, grillowania i wędzenia. 

W diecie tej wyklucza się produkty bogate w błonnik, tłuste, ostre przyprawy oraz potrawy wzdymające. Istotne jest również spożywanie 4-6 mniejszych posiłków dziennie w regularnych odstępach czasowych. W przypadku spożywania pełnej kaloryczności w 1-2 dużych potrawach ilość treści pokarmowej będzie zbyt duża i obciąży narządy w układzie pokarmowym. Dodatkowo warto pamiętać o tym, by jadać w spokoju i bez pośpiechu. Dzięki temu prawidłowo rozdrobnimy pożywienie w jamie ustnej i zmniejszymy ilość połykanego powietrza, które mogłoby nasilić uczucie pełności i wzdęcia.

Kiedy stosować dietę lekkostrawną? Wskazania

Dietę lekkostrawną stosuje się w celu odciążenia przewodu pokarmowego od wzmożonej pracy i zmniejszenia ilości czynników mogących podrażnić jego ściany. Znajduje swoje zastosowanie w wielu chorobach i dolegliwościach. Jedną z najbardziej popularnych są zakażenia infekcyjne, których przebiegowi towarzyszy gorączka. W przypadku, gdy jesteśmy przeziębieni lub np. walczymy z anginą czy zapaleniem płuc, to zastosowanie diety lekkostrawnej będzie bardzo pomocne. Priorytetem dla naszego organizmu jest przeznaczenie sił na walkę z niechcianym drobnoustrojem i dania lekkostrawne nie będą go dodatkowo obciążały. 

Ponadto dietę lekkostrawną zaleca się przy stanach zapalnych błony śluzowej jelit i żołądka, w wielu chorobach układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa, przewlekłe zapalenie żołądka, zespół jelita drażliwego), po przebytych operacjach. Jest również chętnie stosowana w żywieniu osób starszych, których przewód pokarmowy nie jest tak sprawny, jak u młodego człowieka.

Dieta lekkostrawna – zasady komponowania posiłków

Niezwykle istotne jest to, z jakich produktów komponujemy dania lekkostrawne. W tej diecie stosuje się zwykle takie, które nie zawierają dużej ilości błonnika pokarmowego:

• przykładowo, zamiast ciemnego, pełnoziarnistego pieczywa żytniego zaleca się jasne, z mąk oczyszczonych (niekiedy zalecany jest także chleb graham);
• podejmuje się również rezygnację z grubych kasz, takich jak gryczana, czy pęczak i stosuje się w zamian te drobniejsze – np. kaszę manną;
• owoce i warzywa zaleca się jadać w formie w pewien sposób przetworzonej – np. starte jabłko zamiast całego ze skórką, albo podduszona papryka zamiast świeżej. 

Jeśli nie chcesz samodzielnie przygotowywać potraw, wybierz np. catering dietetyczny. Oferty usług znajdziesz i porównasz na Dietly.

Najważniejsze zasady diety lekkostrawnej

Stosowane produkty powinny mieć miękką konsystencję, bez twardych elementów, które mogłyby podrażnić ściany przewodu pokarmowego. Ta zasada jest łatwa do zapamiętania i umożliwia dokonywanie bardziej „intuicyjnych” decyzji odnośnie do tego, co będziemy mieć na talerzu. Dla przykładu – całe migdały nie są zalecane, ale płatki migdałowe, które mają delikatną strukturę, mogą być śmiało wykorzystywane w posiłkach.

Produkty zalecane w diecie lekkostrawnej

Kategoria	Zalecane produkty
Warzywa	Marchew, zielona fasolka szparagowa, zielony groszek, cukinia, dynia, kabaczek, brokuły, kalafior, papryka, sałata, ogórek, pomidory;
Owoce	Dojrzałe bez skórki i pestek – jabłka, gruszki, banany, kiwi, truskawki, maliny, jagody, borówki, winogrona, brzoskwinie;
Białka	Chude mięso i wędliny (np. kurczak, indyk, królik), ryby (np. łosoś, tuńczyk, dorsz), jaja, tofu, chude sery;
Pełnoziarniste produkty zbożowe	Chleb pełnoziarnisty, płatki owsiane, kasza gryczana, ryż biały i  brązowy, drobny makaron pełnoziarnisty, kuskus;
Produkty mleczne	Jogurt naturalny, kefir, maślanka;
Napoje	Woda, herbata ziołowa, napoje owocowe bez cukru.

Produkty zakazane w diecie lekkostrawnej

Z diety lekkostrawnej należy wykluczyć m.in. rośliny strączkowe – szczególnie jeśli jadamy je w całości, bowiem różnorodne pasty, czy zupy, w których zblendowano strączki, będą nieco łatwiejsze do strawienia. Kapusta i grzyby również powinny być znacznie ograniczone z jadłospisu, ponieważ mogą wzdymać i zalegać w żołądku. Co więcej, dobrze jest przestrzegać zalecenia, by nie dodawać do posiłków ostrych przypraw, takich jak pieprz cayenne, czy ostra papryka. Intensywne w smaku dodatki, takie jak czosnek, cebula, musztarda, chrzan, także powinny być eliminowane na czas stosowania diety lekkostrawnej.

W diecie lekkostrawnej ważne jest, aby unikać ciężkostrawnych produktów, takich jak tłuste mięsa (np. wieprzowina), potrawy smażone w głębokim oleju, ostre sosy i przyprawy, a także słodycze i napoje gazowane.

Tłuszcz w diecie lekkostrawnej

Dieta lekkostrawna nie wyklucza całkowicie tłuszczów, ale wymaga odpowiedniego ich doboru. Najlepszym wyborem są oleje roślinne, takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy lniany, które mają właściwości przeciwzapalne i wspierają regenerację organizmu. Należy je dodawać do gotowych potraw, unikając smażenia. W diecie tej zaleca się spożywanie chudego nabiału i mięs. Ważne jest również wyeliminowanie napojów drażniących przewód pokarmowy, takich jak alkohol, napoje gazowane, kawa i mocna herbata. Potrawy nie powinny być spożywane w skrajnych temperaturach.

Przykładowy jadłospis dla diety lekkostrawnej

Oto przykładowy jadłospis diety lekkostrawnej:

Śniadanie	Płatki owsiane z mlekiem i dojrzałym bananem, herbata ziołowa;
Drugie śniadanie	Jogurt naturalny z borówkami, kanapka z jajkiem na miękko w koszulce;
Obiad	Zupa krem z marchewki, filet z kurczaka, surówka z marchewki i jabłka;
Podwieczorek	Tarta jaglana z owocami, herbata zielona;
Kolacja	Sałatka z tuńczykiem i warzywami, pieczywo pszenne, sok pomarańczowy.

Jak długo stosować dietę lekkostrawną?

Dieta lekkostrawna jest zwykle zalecana przez lekarza z uwagi na ostry stan chorobowy, stan pooperacyjny lub przewlekłe zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego. Od naszego specjalisty powinniśmy uzyskać informację odnośnie do tego, jak długo mamy stosować dietę lekkostrawną. Z uwagi na fakt, że wiąże się ona z kilkoma wadami, nie należy jej stosować zbyt długo (o ile nasze zdrowie pozwala na powrót do normalnego sposobu odżywiania). Ryzyko, z jakim wiąże się stałe stosowanie diety lekkostrawnej to zbyt mała podaż błonnika pokarmowego, która negatywnie wpłynie na naszą florę jelitową i stan odżywienia komórek nabłonka jelita grubego.