Dieta cukrzycowa. Co można jeść przy cukrzycy?

Dieta cukrzycowa to nie tylko kwestia wyboru odpowiednich produktów spożywczych. Może obniżyć poziom cukru we krwi i poprawić kontrolę cukrzycy, co stanowi istotny element leczenia tej choroby. Przeczytaj, jak powinna wyglądać!

Dieta cukrzycowa ma zapobiegać powikłaniom cukrzycy oraz związanym z nią komplikacjom zdrowotnym. Jest to kompleksowe podejście do zarządzania chorobą, w którym uwzględniane są zarówno odpowiednie produkty spożywcze, jak i leki. Odpowiednio dobrany sposób odżywiania może pomóc w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi, a także w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Przystosowanie diety cukrzycowej do indywidualnych potrzeb poprawia jakość życia, a przede wszystkim ogranicza objawy choroby. Jak więc powinna wyglądać dieta cukrzycowa, by mogła przynieść oczekiwany skutek?

Dieta cukrzycowa – czym jest cukrzyca typu 2 i typu 1?

Cukrzyca jest chorobą wynikającą z niewystarczającej ilości insuliny we krwi. To rodzaj hormonu niezbędny do prawidłowego trawienia cukru i węglowodanów, które dostarczane są do organizmu w postaci pokarmów. Cukrzyca typu 1 i typu 2 stanowią dwa rodzaje tej przypadłości. Skutecznym sposobem leczenia jest dieta cukrzycowa – najlepiej skomponować ją przy pomocy dietetyka, ale warto skorzystać również z rozwiązania, jakim jest gotowa dieta cukrzycowa pudełkowa.

Cukrzyca typu 1 i 2 – to warto wiedzieć

Przy cukrzycy typu 1 trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny. W rezultacie, pacjent potrzebuje iniekcji, aby utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi. Chorobę często diagnozuje się u dzieci lub młodych dorosłych, a jej przyczyny nie są do końca poznane. Drugim rodzajem tej przypadłości jest cukrzyca typu 2. Może wystąpić w każdym wieku, ale częściej dotyka osób starszych (po 40. roku życia). Przyczyny często są związane ze stylem życia, w tym dietą i aktywnością fizyczną. Niesie ze sobą ryzyko wystąpienia otyłości, nadciśnienia oraz innych chorób krążenia.

Leczenie cukrzycy a dieta

Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dieta cukrzycowa odgrywa ważną rolę w leczeniu choroby. Chorzy powinni przestrzegać określonego sposobu odżywiania, który uwzględnia zarówno wybór odpowiednich produktów spożywczych, jak i wielkość porcji. Dieta cukrzycowa musi być dopasowana do indywidualnych potrzeb i preferencji oraz uwzględniać m.in. wiek, płeć, stan zdrowia i aktywność fizyczną. Jej przestrzeganie może przyczynić się do poprawy jakości życia poprzez obniżenie poziomu cukru we krwi i zminimalizowanie ryzyka wystąpienia powikłań cukrzycy, takich jak choroby serca i naczyń krwionośnych.

Kto powinien stosować dietę cukrzycową?

Dieta cukrzycowa jest niezbędnym elementem leczenia cukrzycy typu 1 i cukrzycę typu 2. U osób z tą chorobą stężenie glukozy w organizmie jest zwykle zbyt wysokie. Stosowanie innego sposobu żywienia może pomóc w obniżeniu jej poziomu we krwi, a także w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia powikłań cukrzycy, takich jak choroby serca, udar mózgu i uszkodzenia nerwów. Ponadto dieta może być stosowana przez osoby, które chorują na inne schorzenia (np. choroby serca lub nerek) czy są zagrożone otyłością. 

Rodzaje diet cukrzycowych

Istnieje kilka rodzajów diet cukrzycowych, które są dostosowane do różnych typów cukrzycy i potrzeb pacjenta. Dieta cukrzycowa typu 1 wymaga dokładnego monitorowania ilości spożywanego białka, węglowodanów i tłuszczów. Natomiast dieta w cukrzycy typu 2 wymaga zmniejszenia kalorii (kcal), unikania kwasów nasyconych, cholesterolu i spożywania produktów o niskim indeksie glikemicznym. Dieta cukrzycowa powinna być również wzbogacona o zdrową aktywność fizyczną, która pomaga w utrzymaniu odpowiedniego stężenia glukozy we krwi, a także sprzyja redukcji masy ciała.

Czego nie powinni jeść chorzy na cukrzycę?

Główne założenia diety cukrzycowej to ograniczenie spożycia węglowodanów oraz zwiększenie ilości białka i tłuszczu. Ponadto, istotne jest, aby wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym oraz spożywać je w regularnych odstępach czasu. Aby uniknąć powikłań cukrzycy, chorzy na tę chorobę nie powinni spożywać produktów o wysokiej zawartości cukrów prostych, tłuszczu trans, soli i cholesterolu. Wśród zakazanych potraw znajdują się m.in.:

• słodycze, desery, soki owocowe, słodzone napoje gazowane, dżemy i syropy;
• produkty o wysokiej zawartości tłuszczu trans, np. dania typu fast food, przetworzone mięso, produkty wytworzone z ciasta francuskiego, ciasteczka, wafle i chipsy;
• produkty o wysokiej zawartości soli, np. słone przekąski, produkty wędzone, konserwy i dania gotowe;
• produkty z wysoką zawartością cholesterolu, np. tłuste mięso, produkty mleczne o wysokiej zawartości tłuszczu i krewetki;
• należy również ograniczyć produkty zawierające duże ilości skrobi, takie jak biały ryż, makaron, ziemniaki i pieczywo białe.

Co jeść na diecie w cukrzycy – najważniejsze zasady

Zasady diety cukrzycowej opierają się na spożywaniu dużych ilości warzyw i owoców, w tym warzyw liściastych, które są bogate w witaminy, składniki mineralne i błonnik. Zdrowe tłuszcze pochodzące z ryb, orzechów i oliwy z oliwek powinny być stałym elementem diety. Zaleca się również jedzenie dużej ilości kasz i produktów pełnoziarnistych, które są bogate w błonnik pokarmowy, witaminy i minerały, a także białka pochodzącego z chudego mięsa, jajek oraz białka roślinne. Aby zapanować nad glikemią, dieta powinna być zbilansowana, dostosowana do indywidualnych potrzeb i możliwości każdego pacjenta. 

Na początek warto skorzystać z gotowego cateringu dietetycznego, który wyszukasz na Dietly. Znajdują się tam oferty z wielu miast, w tym:

• catering dietetyczny Warszawa;
• catering dietetyczny Kraków;
• catering dietetyczny Wrocław.

Węglowodany w diecie cukrzycowej – czy wolno jeść?

Węglowodany to składnik diety cukrzycowej, z którego nie można całkowicie rezygnować. Są ważnym źródłem energii, dlatego ich zachowanie jest ważne dla utrzymania zdrowia i właściwej wagi. W planie żywieniowym należy uwzględniać te, które są dobrze tolerowane i nie powodują gwałtownych skoków glukozy we krwi. Do diety cukrzycowej powinny być włączone węglowodany złożone, takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce. Ważne jest, aby spożywać je regularnie, a także zwracać uwagę na ograniczenie ilości węglowodanów. Należy unikać produktów zawierających duże ilości cukru, skrobi i węglowodanów prostych.

Owoce – czy wolno je jeść przy cukrzycy?

Jednym z najczęściej stawianych pytań jest, czy w diecie cukrzycowej dozwolone są owoce są owoce? Można je jeść, ale z pewnymi zastrzeżeniami. Ważne, aby wybierać owoce o niskim indeksie glikemicznym, a także ograniczać ich liczbę, aby nie przekroczyć normy dziennego spożycia cukru. W przypadku cukrzycy sprawdzą się na przykład grejpfruty, jabłka, śliwki, maliny, truskawki, winogrona, brzoskwinie, morele i ananasy. Można je jeść codziennie, ale w małych ilościach. Ważne jest, aby nie przekraczać normy dziennego spożycia cukru.

Tłuszcz w diecie przy cukrzycy

Odpowiednia ilość tłuszczu pomaga utrzymać poziom glukozy we krwi w równowadze, zachować zdrową wagę i zapewnić dostarczenie do organizmu niezbędnych składników odżywczych. Aby uniknąć problemów zdrowotnych, ważne jest, aby przy cukrzycy wybierać zdrowe, dobrze zbilansowane opcje tłuszczu. Najlepiej jest wybierać tłuszcze nienasycone, takie jak oliwa z oliwek, olej z awokado, olej rzepakowy, olej lniany lub olej konopny. Ważne są również tłuszcze omega-3, które znajdują się w rybach oraz wymienionych olejach. Ponadto dla zapobiegania rozwojowi cukrzycy ważne jest, aby ograniczyć spożycie tłuszczów trans, ponieważ są sztucznie utwardzane.

Białko w diecie cukrzycowej

Dieta cukrzycowa powinna zawierać odpowiednią ilość białka, które można pozyskać z produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, ryby, jaja, produkty mleczne i niektóre orzechy i nasiona. Zalecana ilość białka w diecie cukrzycowej wynosi 10-15% całkowitej wartości energetycznej. Najlepiej jeśli większość białka pochodzi z produktów pochodzenia zwierzęcego, ale osoby cierpiące na cukrzycę mogą również czerpać białko z warzyw strączkowych, orzechów, nasion i produktów sojowych. Produkty te są bogate w błonnik, który jest ważny dla zdrowia i dobrze tolerowany przez osoby z cukrzycą.

Dieta cukrzycowa a spożywanie alkoholu

Chorzy na cukrzycę nie powinni spożywać alkoholu. Niezależnie od tego, czy jest to lekkie piwo, wino, czy mocniejszy alkohol – może powodować poważne zaburzenia w metabolizmie węglowodanów i zwiększać ryzyko hipoglikemii. Nadużywanie alkoholu przez osoby z cukrzycą może mieć poważne konsekwencje, od zaburzeń w wydzielaniu insuliny, po uszkodzenia wątroby. Dodatkowo, w przypadku osób z cukrzycą typu 2, spożywanie alkoholu może spowodować, że leki stosowane w celu kontrolowania poziomu cukru we krwi przestaną działać. Cukrzyca typu 1 nie jest wyłączeniem z tej zasady.

Konsekwencje picia alkoholu przy cukrzycy

Należy wziąć pod uwagę, że nadmierne spożywanie alkoholu bez jedzenia może spowodować szybszy i bardziej dramatyczny spadek poziomu cukru we krwi, co bywa niebezpieczne dla zdrowia. Chociaż spożywanie alkoholu w małych dawkach nie zawsze szkodzi, wiele osób z cukrzycą decyduje się na całkowitą abstynencję, aby uniknąć ryzyka hipoglikemii. Natomiast pacjent z cukrzycą wybiera spożywanie alkoholu, powinien mieć świadomość skutków, jakie może to mieć dla jego organizmu. W takim przypadku ważne jest, aby osoba z cukrzycą spożywała alkohol w małych dawkach i w połączeniu z jedzeniem, które zawiera węglowodany. Ponadto, osoby z cukrzycą powinny mieć ze sobą glukometr i czujnik glukozy, aby monitorować poziom cukru we krwi. 

Znaczenie indeksu glikemicznego w cukrzycy

Indeks glikemiczny (IG) stanowi niezwykle ważny aspekt diety cukrzycowej. Jest to wskaźnik, który mierzy wpływ danego produktu spożywczego na poziom glukozy we krwi. Produkty o niskim IG powodują umiarkowaną zmianę stężenia glukozy w organizmie, a produkty o wysokim IG powodują szybką. Osoby z cukrzycą powinny wybierać produkty o niskim IG, takie jak:

• pełnoziarniste produkty zbożowe;
• kasze;
• chude mięso (np. drobiowe);
• ryby;
• orzechy;
• jajka;
• warzywa i owoce. 

Dieta cukrzycowa – jadłospis

Niezależnie od rodzaju cukrzycy konieczne jest wprowadzenie zbilansowanej diety – jest ona podstawą leczenia cukrzycy! Co jeść w przypadku tej choroby, a czego unikać? Niezależnie od typu jadłospisy i przepisy nie wydają się skomplikowane, a podstawowe zasady przedstawiliśmy wyżej. Kiedy pacjent już wie, na czym polega dieta cukrzycowa, zaplanowanie posiłków nie powinno być trudne.

Przykładowy jadłospis jednodniowy

Zarówno w przypadku osób z cukrzycą typu 1, jak i chorych na cukrzycę typu 2 należy jeść produkty, które nie zawierają cukrów prostych. Dobrze dobrana dieta nie musi być wcale wymagająca. Przedstawiamy przykład diety cukrzycowej – co jeść przez jeden dzień:

• śniadanie: 4 łyżki płatków owsianych na odtłuszczonym mleku, z dodatkiem pestek słonecznika oraz jagód;
• II śniadanie: kanapka z chleba graham z chudą wędliną, jajkiem gotowanym na twardo i dodatkiem rukoli;
• obiad: grillowana polędwica z dorsza w sosie pomidorowym z kaszą gryczaną;
• podwieczorek: szklanka jogurtu naturalnego z garścią jagód i łyżką płatków migdałowych;
• kolacja: sałatka z tuńczykiem, z dodatkiem pomidorów, ogórka, jajka na twardo i cebuli.

Dieta cukrzycowa jest istotna przy hamowaniu rozwoju cukrzycy typu 2 oraz typu 1, a także cukrzycy ciążowej. Ten model żywienia powinien być wprowadzany pod okiem dietetyka, ale warto zaufać również sprawdzonemu cateringowi dietetycznemu, który dostępny jest na Dietly.