Dieta pudełkowa
Bez glutenu i laktozy/nabiału
W przypadku tego wariantu ze wszystkich posiłków wykluczane są źródła glutenu, który znajdziemy w niektórych zbożach: w pszenicy, jęczmienie i życie. Niekiedy owies jest także zanieczyszczony glutenem, dlatego zaleca się wybieranie tylko takich produktów z jego udziałem, które będą posiadały certyfikat produktu bezglutenowego. Dodatkowo eliminowane są wszystkie składniki będące źródłem laktozy, czyli cukru mlecznego.
Czym jest dieta Bez glutenu i laktozy/nabiału
Z czego składa się ta dieta?
Dieta z wykluczeniem glutenu i laktozy/nabiału opiera się na bezglutenowych zbożach oraz warzywach, owocach. Źródła białka obejmują głównie ryby, mięso oraz rośliny strączkowe. Z kolei zapotrzebowanie na korzystne kwasy tłuszczowe pokrywane jest dzięki udziałowi orzechów, nasion oraz olejów (oliwy z oliwek, oleju rzepakowego). Zgodnie z ogólnymi zaleceniami, proponuje się spożywanie 4-5 posiłków dziennie. Posiłki należy spożywać regularnie, co ok. 3-4 godziny. Pierwszy posiłek warto jest jadać w ciągu godziny od pobudki, a kolację na około 2-3 godziny przed snem.
Dla kogo?
Ten wariant diety jest przeznaczony dla osób, które muszą eliminować nie tylko gluten, ale również nabiał lub laktozę. Dieta bezglutenowa jest formą leczenia celiakii, nieceliakalnej nietolerancji glutenu oraz niekiedy jest stosowana przez osoby z alergią na pszenicę. Polega ona na całkowitym wykluczeniu glutenu, który zawarty jest w produktach zawierających żyto, pszenicę lub jęczmień w ilości większej niż 20 mg/1 kg. Z kolei nabiał wykluczany jest w sytuacji stwierdzonej alergii na białka mleka, przez kobiety karmiące dziecko ze skazą białkową oraz niekiedy także w innych przypadłościach – np. w celu zmniejszenia nasilenia zmian trądzikowych. Eliminacja laktozy jest wprowadzana przez osoby, które jej nie tolerują, co oznacza, że ich organizm nie jest zdolny do produkcji odpowiedniej ilości enzymu rozkładającego ten mleczny dwucukier. Objawami nietolerancji laktozy są wzdęcia, gazy, bóle brzuchy i biegunka po spożyciu produktów mlecznych bogatych w ten cukier – np. mleko, sery białe.
Jadłospis w praktyce
Osoby z nietolerancją laktozy mogą stosować specjalne produkty mleczne bezlaktozowe, natomiast chorzy na alergię na białka mleka krowiego powinny wyeliminować je całkowicie i ewentualnie wdrożyć roślinne odpowiedniki nabiału. Ze względu na bardzo wysokie podobieństwo białek znajdujących się w mleku krowim do tych, które są składnikiem innych mlek (np. koziego) – zaleca się unikanie nabiału od innych zwierząt. W zakresie eliminacji glutenu, należy unikać wszystkich zbóż, które je zawierają (żyto, pszenica, jęczmień) oraz uważać na produkty, które mogą je mieć w formie dodatków np. słodu jęczmiennego, błonnika pszennego. Kucharze z cateringów dietetycznych przygotowujący posiłki bez glutenu i nabiału dbają o to, aby były one na tyle smakowite, żeby łatwo można było zapomnieć o swojej eliminacji pokarmowej.
Na co należy uważać?
Gdy eliminujemy składniki żywieniowe ze względu na nasz stan zdrowia, to bardzo ważnym jest świadomość tego, w jakich produktach mogą być one ukryte aby zapobiec przypadkowemu spożyciu. Takie okazjonalne odstępstwa mogą okazać się bardzo niebezpieczne w przypadku alergików, u których narażenie na alergen (np. białko pszenicy, białko mleka krowiego) niekiedy prowadzi do zagrażającego życiu ataku anafilaktycznego. Wykazano również, że osoby chorujące na celiakię zwiększają swoje ryzyko wielu konsekwencji zdrowotnych tej choroby nawet w przypadku okazjonalnego narażania się na spożycie glutenu. Z tego względu należy czytać składy wszystkich kupowanych produktów i dopytywać się o składniki dań zamawianych w restauracjach. Z uwagi na mnogość zagrożeń warto rozważyć zastosowanie właśnie cateringu dietetycznego bez glutenu i bez nabiału/laktozy.
Ważne składniki diety
Tak jak każda dieta eliminacyjna, również ten wariant może wiązać się z różnymi konsekwencjami jeśli nie będzie prawidłowo zbilansowany. Pamiętajmy o tym, że przy rezygnacji z większości produktów zbożowych, możemy mieć trudności z pokrywaniem naszego zapotrzebowania na błonnik, magnez i witaminy z grupy B. Aby uniknąć możliwych niedoborów, posiłki powinny obfitować w warzywa, orzechy i nasiona. Z kolei przy wykluczeniu nabiału istnieje prawdopodobieństwo osiągania zbyt niskiej podaży wapnia, który jest budulcem naszych kości. Aby zapobiec zwiększonemu ryzyku osteoporozy i złamań kości, ważne jest wprowadzanie do diety innych źródeł tego pierwiastka. Należą do nich rośliny strączkowe i przetwory na ich bazie (np. tofu), zamienniki nabiału fortyfikowane w wapń (np. mleka roślinne) oraz zielone rośliny liściaste i sezam. Ze względu na to, że bezpieczne wdrożenie tego rodzaju jadłospisu wymaga stosunkowo szerokiej wiedzy na temat odżywiania, to warto zdecydować się na catering dietetyczny. Dieta pudełkowa nie tylko pomoże nam w zapobieganiu różnorodnych niedoborów, ale również będzie doskonałym źródłem inspiracji do samodzielnego przygotowywania posiłków.