Blog

Post przerywany IF – zasady, efekty, wady i zalety

Autorka artykułu: dietetyczka Joanna Marciszewska 

Post przerywany, czyli dieta okienkowa (intermittent fasting), to model żywieniowy, który opiera się na bardzo prostych zasadach. Mimo, że jest nazywany dietą okienkową, to nie opiera się na konkretnych wytycznych w zakresie rodzaju i ilości spożywanych produktów. Głównym założeniem postu przerywanego jest bowiem pora spożywania posiłków – jest ona ograniczona do tzw. okna żywieniowego, które określa się w godzinach lub w dniach. Na czym polega post przerywany? Co jeść na poście przerywanym? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.

Co znajdziesz w tym artykule?

Post przerywany co to jest?

Post przerywany to model żywieniowy, który zakłada powstrzymywanie się od jedzenia w określonym czasie – przez konkretną liczbę godzin w ciągu dnia lub przez określoną liczbę dni tygodnia. Często jest stosowany jako element diety odchudzającej. W czasie postu przy poście przerywanym dozwolone jest spożywanie bezkalorycznych napojów, takich jak woda, kawa i herbata.

Post przerywany zasady w formie 16/8

Jedną z najczęstszych form, jakie przybiera post przerywany jest 8-godzinne okno żywieniowe, co oznacza, że w ciągu jednej doby jadamy wyłącznie przez 8 godzin, a w ciągu pozostałych 16 godzin powstrzymujemy się od posiłków.

Wygodnym w tym przypadku rozwiązaniem jest spożycie pierwszego posiłku o nieco późniejszej godzinie – np. o 12. Wtedy ostatni posiłek w ciągu dnia powinniśmy spożyć przed godziną 20. Jeśli z większą łatwością przychodzi nam ominięcie kolacji niż śniadania, to możemy spożyć pierwszy posiłek np. o godz. 9, a ostatni o 17. Zaletą postu przerywanego jest to, że możemy sami zdecydować w jakich godzinach decydujemy się na okno żywieniowe, a w jakich pościmy – warto to dostosować do swojego trybu życia, pracy oraz pór treningów, jeśli jesteśmy aktywni fizycznie. W ciągu 8-godzinnego okna żywieniowego zaleca się regularne rozłożenie spożycia 3-4 posiłków, które dostarczą nam założoną liczbę kilokalorii.

W takim razie co przerywa post przerywany? Post przerywany IF w opcji 16/8 przerywa okno żywieniowe. Pościmy przez 16 godzin w ciągu doby, a przez 8 godzin mamy czas na posiłki.

16/8 post przerywany zasady

Post przerywany 16/8 opiera się na jedzeniu przed 8 godzin w ciągu doby (3-4 posiłków) i poszczeniu przez pozostałe 16 godzin.

Co to jest post przerywany 5:2?

Skoro post przerywany 16/8 oznacza 16 godzin postu i 8 godzin okna żywieniowego, to co to jest post przerywany 5:2? Jest to równie popularna forma postu przerywanego polegająca na jedzeniu przez 5 dni w tygodniu normalnej, dostosowanej do naszego zapotrzebowania, liczby kilokalorii, a przez pozostałe 2 dni jadanie 25% zapotrzebowania energetycznego (około 500 kcal dla kobiet i 600 kcal dla mężczyzn).

W takim razie co przerywa post przerywany? W przypadku formy 5:2 post przerywa strukturę kaloryczną w obrębie tygodnia – 2 dni w tygodniu jemy mniej, niż w pozostałe dni.

pobierz planer nawykow

Na czym polega post przerywany 5:2?

W tych dwóch dniach o obniżonej kaloryczności diety zaleca się spożycie 1-2 posiłków, które dostarczą nam takiej liczby kilokalorii. W przypadku tego rodzaju postu przerywanego nie jest określone okno żywieniowe w ciągu dnia – możemy jadać posiłki o takich porach, które nam odpowiadają i dbać o utrzymanie niskiej podaży kalorii przez dwa dni w tygodniu. Najlepiej, jeśli zdecydujemy się na stałe dni tygodnia, w których podejmujemy się przyjmowania 25% kaloryczności diety i warto zadbać, aby nie były one obok siebie. Przykładowo, możemy założyć, że zmniejszoną liczbę kalorii jadamy we wtorki i piątki – wtedy pomiędzy „poszczeniem” mamy co najmniej 2 dni normalnej diety.

Co to jest post przerywany 5:2? To model żywieniowy, który opiera się na jedzeniu normalnej liczby kilokalorii przez 5 dni w tygodniu i obniżenie energetyczności diety do 25% zapotrzebowania przez 2 dni w tygodniu.

Catering dietetyczny a post przerywany IF

Jaki catering dietetyczny wybrać, jeśli chcemy podjąć się postu przerywanego IF? Biorąc pod uwagę, że ten model żywieniowy opiera się wyłącznie na porach spożywania posiłków oraz czasowych ograniczeniach jedzenia, to możemy wybrać dowolny catering dietetyczny – najlepiej taki, który najbardziej nam smakuje. Ze znajomością tego, na czym polega post przerywany, dużo łatwiej będzie go stosować z cateringiem.

Odchudzająca dieta post przerywany z cateringiem

Zdecydowanie się na dietę pudełkową przy poście przerywanym może znacznie ułatwić nam dojście do celu, jeśli zamierzamy zredukować masę ciała. Odchudzanie na poście przerywanym będzie bowiem skuteczne wyłącznie jeśli na przestrzeni kilku dni osiągniemy ujemny bilans kaloryczny, czyli zjemy mniej kilokalorii niż wynosi nasza Całkowita Przemiana Materii.

O tym jak obliczyć swoje zapotrzebowanie kaloryczne napisaliśmy w tym artykule: Jak obliczyć zapotrzebowanie energetyczne – wzory na PPM i CPM.

16/8 post przerywany dieta pudełkowa

Jeśli decydujemy się na 16-godzinny post każdego dnia, to nie będzie niczym trudnym wybranie odpowiedniego cateringu dietetycznego. Wystarczy sprawdzić w kalkulatorze zapotrzebowania energetycznego na głównej stronie Dietly.pl (poniżej okna do wyszukiwania miast) swoje dane i sprawdzić jaką kaloryczność diety powinniśmy zamówić. Następnie korzystając z porównywarki cateringów dietetycznych Dietly możemy w prosty sposób porównać diety pudełkowe oferowane w naszym mieście i zamówić policzoną kaloryczność. Po otrzymaniu posiłków należy trzymać się zasady, że spożywamy je w ciągu 8 godzin – z tego względu najlepiej jest zdecydować się na zamówienie 3-4 posiłków, które z łatwością rozłożymy w regularnych odstępach.

5:2 post przerywany dieta pudełkowa

Z kolei w przypadku, gdy podejmujemy się formy postu przerywanego obejmującego 2 dni w tygodniu o bardzo niskiej podaży kilokalorii (25% zapotrzebowania energetycznego), to możemy zamówić na dzień przed „dniem poszczenia” dietę o kaloryczności wyższej o 500-600 kcal składającej się z 5 posiłków. Następnie spośród otrzymanych posiłków odłożyć 1-2 posiłki na kolejny dzień, tak aby dostarczyły nam 25% zapotrzebowania kalorycznego.

Post przerywany efekty

Czy warto podejmować się postu przerywanego? Jakie możemy uzyskać efekty poprzez stosowanie tego modelu żywieniowego?

Istnieje wiele obiecujących hipotez na temat tego podejścia dietetycznego – przypuszcza się, że może mieć ono korzystniejszy wpływ na zachowanie beztłuszczowej masy ciała przy jednoczesnym redukowaniu tkanki tłuszczowej od standardowej diety odchudzającej. Ponadto wiele osób sugeruje, że przy poście przerywanym osiąga się lepsze efekty w redukcji masy ciała niż przy normalnym trybie odżywiania, przy takiej samej podaży kilokalorii – nie ma na to jednak dobrych dowodów naukowych.

pobierz diete odchudzajaca

Post przerywany efekty po miesiącu – czy możliwe?

W świetle aktualnej wiedzy naukowej, post przerywany jest równie skuteczny w odchudzaniu, co normalna dieta redukcyjna bez restrykcji co do pór spożywania posiłków, czy dni poszczenia w ciągu tygodniu. Efekt redukcji masy ciała w obu przypadkach jest osiągany ze względu na ujemny bilans kaloryczny. Można zatem powiedzieć, że post przerywany jest swego rodzaju narzędziem pomagającym kontrolować liczbę spożywanych kilokalorii, ponieważ skracanie czasu, w którym sięgamy po posiłki powoduje, że prawdopodobnie zjemy po prostu mniej.

Post przerywany efekty vs. ciśnienie krwi

W niektórych badaniach naukowych zauważa się korzyści zdrowotne wynikające z modelu postu przerywanego. Jednym z nich jest to, że może obniżać ciśnienie krwi – zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe.

Jeśli cierpimy na nadciśnienie tętnicze, to należy szczególnie pamiętać o jeszcze lepiej udowodnionych naukowo sposobach, które pomogą nam w dietoterapii tej choroby. Pisaliśmy o nich w tym artykule: Dieta przy nadciśnieniu tętniczym. Jak odżywianiem obniżyć ciśnienie krwi?

Post przerywany a hormony – insulina

Ponadto istnieją dowody na to, że stosowanie postu przerywanego pomaga w zwiększeniu insulinowrażliwości, co jest kluczowym efektem w terapii insulinooporności i cukrzycy. Jednak nie jest jeszcze pewne jakie jest podłoże tej zmiany – jedną z przyczyn może być bowiem fakt, że uczestnicy tych badań naukowych redukowali nadmierną masę ciała przy poście przerywanym, co osiągnięte przez inny model żywieniowy mogłoby dawać podobne rezultaty. Podsumowując, post przerywany a hormony to temat jeszcze niedokładnie zbadany i prawdopodobnie na przestrzeni kolejnych lat będziemy wiedzieć w tym obszarze więcej.

Stosując post przerywany efekty mogą być różne – zależne od stanu zdrowia i spożywanych posiłków. Należy jednak pamiętać, że przy stosowaniu doustnych leków przeciwcukrzycowych (np. metformina) i/lub zastrzyków insuliny, podjęcie się metody postu przerywanego należy omówić z lekarzem, ponieważ może ona sprzyjać niebezpiecznym dla zdrowia i życia incydentom hipoglikemii.

IF post przerywany – dla kogo?

Kto mógłby czerpać korzyści ze wprowadzenia IF postu przerywanego?

  • Osoby dążące do redukcji masy ciała,
  • Osoby, które mają problem z podjadaniem wieczornym – w przypadku założenia, że ostatni posiłek spożywany jest np. przed 20, ten problem zostanie znacznie ograniczony, a co za tym idzie – podaż kilokalorii będzie lepiej kontrolowana.
  • Osoby, które zwykle nie jadają śniadań – dużo łatwiej będzie im wprowadzić post, który obejmuje również godziny poranne, a jednocześnie będą lepiej kontrolować wieczorne posiłki, jeśli zostaną ograniczone do godz. 18, 19, czy 20,
  • Osoby z nadciśnieniem tętniczym, insulinoopornością i zaburzeniami lipidowymi.

Dla kogo nie jest zalecane post przerywany dieta okienkowa?

Istnieją grupy osób, które nie powinny podejmować się metody postu przerywanego. Należą do nich:

  • Kobiety w ciąży i w trakcie laktacji,
  • Kobiety z zaburzeniami miesiączkowania,
  • Osoby, których BMI jest niższe niż 18,5 (niedowaga),
  • Osoby z bardzo wysokim zapotrzebowaniem kalorycznym,
  • Osoby niedożywione,
  • Osoby cierpiące na zaburzenia hormonalne,
  • Osoby chorujące na zaburzenia odżywiania (np. bulimia, anoreksja) – sugeruje się, że nawet jeśli ta choroba występowała w przeszłości, to nie powinno się podejmować postu przerywanego,
  • Osoby z hipoglikemią reaktywną,
  • Osoby, które cierpią na chorobę refluksową przełyku lub chorobę wrzodową, ponieważ w ich przypadku zalecane jest spożywanie mniejszej objętości jedzenia przy częstszych posiłkach, co jest mniej możliwe przy ograniczonym oknie żywieniowym.  

Post przerywany na czym polega jego fenomen?

Ten model żywieniowy może się okazać bardzo efektywny u osób, które mają nadmierną masę ciała ze względu na częste podjadanie. Wieczorne przekąski, czy ciasteczka do porannej kawy to coś, co raczej nie pojawi się u osoby stosującej post przerywany.

O tym jak zmniejszyć problem podjadania napisaliśmy tutaj: Jak zmniejszyć apetyt? Wpływ hormonów, snu i kompozycji diety na uczucie głodu.

Post przerywany na czym polega jego działanie w czasie wakacji?

Możemy również stosować post przerywany okresowo – przykładowo, gdy jedziemy na wakacje all inclusive i chcemy uniknąć przybrania na masie ciała. 8-godzinne okno żywieniowe powstrzyma nas przed niekończącymi się posiłkami i piciem drinków do późnej nocy. To rozwiązanie może się również okazać skuteczne podczas świąt Bożego Narodzenia, czy Wielkanocy. Dzięki 16-godzinnemu postowi zaoszczędzimy sobie kolejnego kawałka ciasta, czy sporej porcji pierogów w godzinach późnowieczornych.

Więcej o tym jak nie przytyć na wakacjach napisaliśmy tutaj: Jak nie przytyć na urlopie? – dieta podczas wakacji.

Inne zalety postu przerywanego

Część osób stosująca post przerywany zauważa poprawę samopoczucia podczas okresu poszczenia. Ten sposób żywienia może okazać się, tak jak wspominaliśmy, skutecznym narzędziem w odchudzaniu. Ponadto dużo osób ceni sobie post przerywany za to, że przy oknie żywieniowym godz. 12-20 nie trzeba robić śniadań – a poranny pośpiech i brak czasu nierzadko nie sprzyja przygotowywaniu tego posiłku.

Co więcej, za zaletę niektórzy uważają fakt, że przy 8-godzinnym oknie żywieniowym posiłki są większe niż gdy jemy przez 12, czy 16 godzin. To sprawia, że łatwiej jest o uczucie sytości i nie czuje się, że jest się na diecie odchudzającej. Z drugiej strony po oknie żywieniowym nadchodzi kilkanaście godzin poszczenia – sami musimy sprawdzić, czy po sycących posiłkach będziemy w stanie poczuć głód w kolejnej części doby.

Wady postu przerywanego

Aby mówić o kluczowych wadach tego modelu żywieniowego potrzebowalibyśmy wyników długofalowych badań naukowych. Aktualnie większość eksperymentów z postem przerywanym jest krótkotrwała i trwa kilka tygodni lub miesięcy – nie wiemy jaki efekt zdrowotny uzyskamy stosując post przerywany przez kilka lat. Możemy jednak uznać tę niewiedzę za wadę postu przerywanego.

Decydując się na post przerywany lepiej nie skracać znacznie okna żywieniowego. Optymalnym czasem jest 8 godzin, a minimum 6 godzin. Jeśli skrócimy ten okres do 3-4 godzin, to w krótkim czasie będziemy musieli spożyć dużą liczbę kilokalorii. Jedzenie dużych i kalorycznych posiłków po wielu godzinach postu może okazać się bardzo obciążające dla naszego przewodu pokarmowego. Co więcej, po spożyciu możemy poczuć senność i zmęczenie.

Post przerywany dieta okienkowa sprawdzi się wśród sportowców?

Osoby regularnie trenujące mogą mieć trudność z dostosowaniem postu przerywanego IF do swoich celów sportowych i treningów. Przykładowo, jeśli ćwiczymy wieczorem, a okno żywieniowe zamykamy o godz. 20, to istnieje ryzyko, że nie zdążymy zjeść posiłku potreningowego. Ponadto w przypadku dążenia do budowy masy mięśniowej zaleca się jadanie regularnych posiłków obejmujących 20-30 g białka – co ok. 3-4 godziny. Ta rekomendacja nie będzie w pełni wykonalna przy stosowaniu modelu żywieniowego, jakim jest post przerywany dieta okienkowa.

Post przerywany co jeść?

Należy pamiętać, że post przerywany to tylko sposób rozplanowania pór posiłków – skład naszego jadłospisu powinien być urozmaicony i mieć walory prozdrowotne jeśli zależy nam na zdrowiu.

W związku z tym, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie „co jeść na poście przerywanym”. Skład posiłków powinien być dostosowany indywidualnie do potrzeb kalorycznych i zapotrzebowania na makroskładniki, witaminy oraz składniki mineralne.

O tym, że nie tylko kalorie są ważne na diecie napisaliśmy w tym artykule: Czy na diecie liczą się tylko kalorie? Czym jest IIFYM?

Post przerywany jak długo stosować?

Nie ma aktualnie żadnych wytycznych w tym zakresie, dlatego trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Post przerywany może stać się naszym standardowym trybem odżywiania, albo tylko tymczasowym. W przypadku, gdy nie czujemy się dobrze na przerywanym poście, warto rozważyć wydłużenie okna żywieniowego lub zaniechanie tego modelu odżywiania.

Popularne wpisy na blogu:

Zatrzymywanie wody w organizmie – przyczyny i sposoby na usuwanie nadmiaru wody z organizmu
Czy kawa jest niezdrowa? Obalamy mity!
Spalanie alkoholu – ile trwa i od czego zależy? Metabolizm alkoholu od A do Z
Efekt JO-JO – wszystko, co powinieneś wiedzieć
Czy podgrzewanie w mikrofali jest szkodliwe?
Dieta dla mózgu – wpływ diety na pamięć i koncentrację
Czy domowe sposoby na przeziębienie naprawdę działają?
Koktajle w diecie– dla kogo są dobrym rozwiązaniem?
Co zabrać ze sobą na plażę? – propozycje przekąsek na plażę
Co jeść po treningu, a co przed? Zasady żywienia okołotreningowego
Czy suplementacja witaminy D jest potrzebna w lecie?
Jaka dieta na upały? Co jeść i jak ćwiczyć w gorące dni?
Jak dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu i co najlepiej nawadnia?
Jak jeść podczas wyjazdów służbowych?
Wpływ diety wegańskiej na zdrowie